ستاره شریفی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
امیر لکزیان - استاد گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
علیرضا آستارایی - دانشیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
نسرین قربان زاده - استادیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان

چرخه آهن یکی از مهم ترین فرآیندهای ژیوشیمیایی است که افزایش زیستفراهمی این عنصر در خاک ها وابسته به فرآیند کاهش زیستی آهن فریک است. در این پژوهش اثر سه ناقل الکترون AQS، اسیدهیومیک و اسیدفولویک در فرآیند کاهش زیستی آهن فریک با دو باکتری در دو خاک اسیدی و آهکی در شرایط بی هوازی آزمایشگاه ی بررسی شد. آزمایش در قالب فاکتوریل با طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش چهار سطح ناقل الکترون (بدون ناقل الکترون AQS، اسیدهیومیک و اسیدفولویک) و سه سطح باکتری (بدون باکتری،باکتری Shewanella sp باکتری Pseudomonas aeruginosa بودند. نتایج نشان داد که تیمار AQS توانست در نبود باکتری، اندازه آهن فرو خاک اسیدی و خاک آهکی را به ترتیب 8 و 15/7 برابر نسبت به اندازه نخستین آهن فرو افزایش دهد که تفاوت معنی داری نسبت به دیگر ناقل های الکترون نشان داد . همچنین بودن باکتری Shewanella sp. در دو خاک اسیدی و آهکی منجر به افزایش 7/2 و 16/3 برابری اندازه آهن فرو شد ولی این افزایش در بودن باکتری P. aeruginosa به 5/6 و 12/1 برابر رسید. نتایج نشان داد که اندازه آهن فرو خاک های اسیدی و آهکی در تیمار باکتری Shewanella sp. و ناقل الکترون AQSبه ترتیب 11/7 و 22/2 برابر نسبت به اندازه نخستین آهن فرو افزایش داشت. در تیمار باکتری P. aeruginosa و ناقل الکترون AQS این افزایش به 7/5 و 16 برابر رسید. نتایج نشان دادند که در هر دو خاک اسیدی و آهکی، ناقل الکترون AQS و باکتری Shewanella sp.، پیامد سودمند بیشتری بر فرآیند کاهش زیستی در برابر دیگر تیمارها داشتند

آهن فریک، باکتری های کاهنده غیرجذبی آهن، کاهش زیستی، ناقل الکترون