الهام روشنی - دانش آموخته دوره دکتری گروه مهندسی آب، دانشگاه تبریز
علی حسین زاده دلیر - استاد گروه مهندسی آب، دانشگاه تبریز
داود فرسادی زاده - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه تبریز
فرزین سلماسی - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه تبریز

در آبراهه های آبرفتی، جریان آب دایما بر روی رسوبات در حال حرکت اثر گذاشته و سعی دارد آنها را به پایین دست منتقل نماید . در این حین برروی بستر جریان فرم بسترهایی با ابعاد مختلف و تحت شرایط هیدرولیکی مختلف تولید می شوند. در تحقیق حاضر، آزمایش ها به منظور بررسی اثر تبدیل های کاهش دهنده عرض برروی ارتفاع فرم بستر ریپل تشکیل شده با زوایای مختلف 5، 10 و 15 درجه انجام شد. در این آزمایش ها دبی 10، 12، 14 لیتربرثانیه بوده و شیب فلوم قابل تنظیم بود. نتایج نشان داد که کاهش عرض کانال به کمک تبدیل ها نقش موثری بر ارتفاع ریپل ها داشته و می توان تا حد زیادی به کمک تغییر در زوایای تبدیل ها، حرکات رسوبات به پایین دست را کنترل نمود. به کمک این نوع تبدیل ها انتقال رسوبات حدود 15 الی 20 درصد کم شد زیرا این تبدیل ها مانند یک مانع در حرکت رسوبات عمل می کنند. در دبی های کم دهانه ورودی تبدیل بخشی از انرژی جریان را گرفته و باعث افت انرژی می شود. اما با افزایش بیشتر دبی فرم های بستری با ارتفاع بیشتری ایجاد می کند. اگر چنانچه دبی بیش از 14 لیتربرثانیه در کانال اعمال شود و یا زوایای تندتری در تبدیل ایجاد شود، تبدیل نقش مانع بودن خود را از دست داده و رسوبات بیشتری به پایین دست منتقل می شود.

حرکت رسوبات، بسترهای آبرفتی، زاویه تبدیل ورودی، ریپل