مهدی نورزاده حداد - استادیارگروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، ایران
اکبر حسنی - استادیار گروه خاکشناسی، دانشگاه زنجان، ایران
مهدی کرمی مقدم - استادیارگروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، ایران

تنش خشکی و کمبود آب از مهمترین دلایل کاهش تولید محصول میباشد. سوپرجاذب ها توانایی جذب و آزادسازی تدریجی آب برای گیاه را دارند. اما کارایی هر یک از این پلیمرها در شرایط مختلف متفاوت خواهد بود. براین اساس در این تحقیق هدف مق ایسه کارایی دو سوپرجاذب آکواسورب و اکسپتا در بهبود خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک و نیز بهبود عملکرد گوجه فرنگی بوده است. در این تحقیق 13 تیمار با درصدهای مختلف از سوپرجاذب ها در خاک هایی مورد آزمایش قرار گرفتند که بر اساس آزمون خاک، کوددهی شده بودند. نتایج کاربرد دو پلیمر در خاک نشان داد که با افزایش میزان پلیمر در خاک، رطوبت خاک نیز به شکل معنی داری افزایش داشته است به نحوی که بیشترین میزان جذب رطوبت در تیمار 7 که شامل 1/5 درصد پلیمر آکواسورب بوده، 23/3 درصد و تیمار 13 که شامل 1/5 درصد پلیمر اکسپتا بوده، 25/6 درصد بود. با افزایش غلظت پلیمر جرم مخصوص ظاهری خاک به شکل معنی داری کاهش یافت و در تیمار 13 به 0/91 گرم بر سانتی مترمکعب رسید . همچنین تیمارهای 4 (شامل 0/75 درصد پلیمر آکواسورب) و 11 (شامل 1 درصد پلیمر اکسپتا) به شکل معنی داری کاهش EC خاک را نشان دادند به نحوی که EC عصاره گل اشباع خاک از 0/90 در تیمار شاهد 0/68 در تیمار 4 کاهش یافت.افزودن سوپرجاذب ها بر روی میزان پتاسیم خاک به شکل معنی داری موثر بوده است ولی بر سایر ویژگی های خاک تاثیر نداشت.کاربرد پلیمرها باعث افزایش معنی داری در تعداد برگ ها، شاخه های گیاه، وزن تر گیاه و وزن میوه شد به نحوی که بالاترین سطوح پلیمری استفاده شده (تیمارهای 7 و 13 ) بیشترین تاثیر در افزایش وزن تر گیاه را داشته اند. همچنین استفاده از 1 درصد از سوپرجاذب اکسپتا (تیمار 12 که شامل 1/25 درصد پلیمر اکسپتا بود) باعث افزایش معنیدار وزن میوه 502/9 گرم نسبت به تیمار شاهد 73/5 گرم شد. براساس نتایج ارایه شده تیمار 2 (0/25 درصد پلیمر آکواسورب) و تیمار 9 (0/5 درصد پلیمر اکسپتا) بیشترین تاثیر معنی دار در افزایش میزان نیتروژن گیاه را داشته اند به نحوی که میزان نیتروژن در تیمار شاهد 1/31 درصد و در تیمارهای 2 و 9 به ترتیب 2/88 و 2/82 درصد اندازه گیری شده است . با اعمال سوپرجاذب ها تعداد باکتری ها و قارچ ها به شکل معنی داری افزایش یافت. نتایج نهایی این تحقیق نشان داد اعمال سوپر جاذب ها بویژه نوع اکسپتا می تواند باعث بهبود خصوصیات فیزیکی و بیولوژیکی خاک و نهایتا افزایش محصول گردد.

اکسپتا، آکواسورب، تعداد باکتری، جرم مخصوص ظاهری، وزن میوه