حسین مرادی مقدم - دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه فردوسی مشهد و عضو هیات علمی گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه سمنان
محمد رضا داورپناه - استاد گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه فردوسی مشهد
محمد حسین دیانی - استاد گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه فردوسی مشهد

هدف: هدف این پژوهش شناسایی الگوی رشد علم ایران در حوزه علوم طی سال های 1980تا2010 (سه دهه) است. روش: پژوهش از نوع کاربردی است و با استفاده از روش روند پژوهی و بر پایه تحلیل سری های زمانی انجام گرفته است. جامعه پژوهش شامل همه تولیدات علمی نمایه شده ایران در نمایه استنادی علوم (SCI) در سال های 1980تا2010 است. تعداد کل تولیدات علمی ایران در حوزه علوم طی دوره مورد مطالعه بیش از نود هزار مدرک است که به شیوه سرشماری تمامی آنها مورد مطالعه قرار گرفتند. یافته ها: بر پایه تحلیل سری های زمانی و با استفاده از نرم افزار آماری R الگوی رشد علم ایران شناسایی گردید و بر پایه الگوی حاکم، روند رشد علم ایران پیش بینی شد. طبق یافته های پژوهش، الگوی رشد علم ایران لجستیکی بوده است. همچنین در طی سال های موردبررسی تولید علم ایران روند رشد سالیانه یکنواختی نداشته و نرخ رشد سالیانه تولید علم ایران در دهه اول منفی و در دهه دوم مثبت و پایین، ولی در دهه سوم مثبت و بالا بوده است. متوسط نرخ رشد سالیانه تولید علم ایران در این مدت تقریبا پانزده درصد بوده است. بررسی الگوهای رشد علم و کاربرد آنها در سطوح ملی و بین المللی و نیز عوامل اثرگذار بر فرازوفرود این رشد نشان داد که فرضیه پرایس مبنی بر رشد نمایی علم با مقدار ثابت دوبرابری تولید علم هر پانزده سال یک بار، در مورد تولید علم ایران به طور کامل تایید نشد و مقدار ثابت رشد مدنظر پرایس مبهم بوده و نیاز به تجدیدنظر دارد.

الگوی رشد علم، تولید علم ایران، فرضیه پرایس