محمدعلی فرجی الهی - دانشجوی کارشناسی ارشد، حقوق جزا و جرم شناسی

حقوقدانان بر این باورند که وقف مال رهنی صحیح نیست و از مواد 64 و 793 قانون مدنی چنین مستفاد میشود که مالک نمی تواند مالی که در رهن دیگریس ت ، را وقف کند و همچنین راهن نمی تواند در رهن تصرفی کند که منافی حق مرتهن باشد . اما با این وجود برخی از فقها وقف مال رهنی راصحیح دانسته اند. فقهای امامیه و اهل سنت هر یک به تعاریفی مختلف از وقف پرداخته اند. فقهای امامیه وقف را اینگونه تعریف می کنند وقف، نگه داشتن اصل و رها کردن منفعت است اما از مذاهب اهل سنت ابوحنیفه معتقدند عین موقوفه از ملک واقف خارج نمی شود. بدین رو می تواند به آن رجوعکند و فروش آن صحیح است؛و شافعی بر این باورند که در وقف ، مال از ملک واقف خارج می شود و در حکم مال خدا می شود و مالک حق تصرف در آن را ندارد. اما در خصوص وقف مال رهنی تنها فقهای حنفی ه وقف مال رهنی را قبول دارند با استناد به این که واقف، مالک آن است. در این تحقیق ضمنبررسی اجمالی مبانی و عمومات فقهی در خصوص وقف و رهن به تحلیل ماهیت وقف مال الرهانه پرداخته خواهد شد. در این رهیافت از نظرات موافق و مخالف فقهای امامیه و فقه عامه بهره برده ایم. علامه حلی، 1387 ، ص 69

وقف ، مال موقوفه، وقف از دیدگاه فقها ، قبض مال موقوفه، مال رهنی، وقف مال رهنی