زهرا خشک جان - استادیار علوم سیاسی دانشگاه شهید باهنر کرمان
حمیده دباغی - دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه تهران

پرساخت گرایی اجتماعی رویکرد (و متدولوژی) انتقادی در علوم اجتماعی است که در اولین مواجهه یا امر اجتماعی، قایل به این اصل است که : پدیده اجتماعی در عین اینکه واقعی است، بدیهی نیست. در واقع، هیچ چیزی در حوزه روابط اجتماعی و انسانی بصورت ماهوی، از پیش تعیین شده و بدیهی وجود ندارد و هر پدیده ای بر ساختی است برآمده از متن و زمینه خاص تاریخی، فرهنگی و اجتماعی معنا و واقعیت، بصورت مستقل ساخته نمی شوند وفهم و حقایق نسبی هستند. زبان در این رویکرد صرفا ابزاری برای برقراری ارتباط بین انسان ها بیان تفکراتشان نیست، بلکه مهم تر از آن، متن و زمینه ای است که فرایند برساخت هویت و تفکر در درون آن و از طریق آن، صورت می گیرد. کنش ها، نگرش ها وهویت ها از فیلتر زبان وگفتمان عبور می کنند. فیلترهایی که با توجه به تاریخمندی و زمینه و بستر،متفاوت و حتی متعارض عمل می کنند ووظیفه پژوهشگر توجه به قنش این فیلترها و متغیرها در برساخت کنش،هویت و تعاملات اجتماعی است.

برساخت گرایی اجتماعی، معنا، زبان، هویت، پساساختارگرایی، واقعیت اجتماعی