بررسی نقش حکمت هنر اسلامی در کاشی کاری های به کار رفته در مساجد دوره صفویه؛ (نمونه موردی مسجد شیخ لطف الله اصفهان)

هنر و معماری اسلامی به مثابه آیینه ای است که آموزه های اصیل، معنوی و رازآلود حکمت اسلامی را در خود به ودیعه نهاده است و بازتاب دهنده حقایق دینی و اعتقادی به شمار می رود. این پژوهش برآن است تا به نحو مبسوط به تحلیل ساختاری و مضمونی تزیینات و کاشی کاری های به کار رفته در مسجد شیخ لطف الله اصفهان به عنوان یکی از مصادیق فضای قدسی در معماری اسلامی بپردازد و علاوه بر کشف معانی و مفاهیم حکمی مندرج در آن ها، به بیان تاویلی در خصوص رابطه میان این عناصر با مفاهیم دینی و آیینی از یک سو و هویت مکانی و زمانی این مسجد دست یابد. نتیجه اجمالی تحقیق بیانگر آن است که هر یک از عناصر تزیینی و کاشی کاری های آن معنایی منعکس از عالم بالا دارند و مفاهیمی چون حضور الهی، رستاخیز، عروج به عالم ملکوت و تمرکز و تزکیه درونی را بر قلب و جان آدمی متبادر می سازند. این معانی در ارتباط مفهومی بسیار روشنی با فریضه نماز و نیایش قرار می گیرند. این پژوهش در گذری به معانی هنر و معماری اسلامی و با نگاهی به گونه های تزیینات و کاشی کاری مساجد ایرانی و مفاهیم نهفته در متن آن ها، درپی دستیابی به تعریفی نو از تزیینات معماری اسلامی و مبانی فلسفی و حکمی آن هاست. بررسی های انجام شده در این پژوهش به روش کتابخانه ای (مطالعه اسناد و مدارک موجود)، بازدیدهای میدانی و مصورسازی موضوع صورت گرفته و از نوع تاریخی، توصیفی و تحلیلی می باشد.

Keywords:

حکمت هنر اسلامی , تزیینات , کاشی کاری , مسجد , شیخ لطف الله