شهلا عزیزی آزاد - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد طراحی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
نیما موهبتی - عضو هییت علمی دانشگاه آزاد اسلامی ورامین واحد پیشوا

چگونگی منظر شهری نقش مهم و تاثیرگذاری در خوانش و ادراک فضاهای شهری دارد. ارتقاء عوامل بصری و ادراکی منظر فضاهای شهری زمانی می تواند تحقق یابد که طراحان شهری اصولی را برای طراحی بدنه های شهر در نظر داشته باشند. هم چنین از آنجا که کالبد شهر بدنه ای است زنده و پویا و مدام تغییر می کند، ضرورت مواجهه فعالانه با این کالبد و بررسی وجوه مختلف آن از منظر ادراکی کاربران باید مورد توجه قرار گیرد. این مقاله به بررسی عناصر طراحی بدنه ی شهری و توضیح آن از بعد ادراک محیطی اختصاص دارد. در بخش اول پیشینه ای از ادبیات تحقیق این موضوع در آراء دانشوران ایرانی و خارجی طرح می شود و در بخش دوم، عناصر طراحی بدنه ی شهری در هفت عامل بررسی می گردد. بخش سوم که به مثابه ی محصول این مقاله است این عوامل را از زاویه ای دیگر، ادراک محیطی، در نظر می گیرد. این عوامل شامل هم ردیفی، تداوم، تناسب، تعادل، مقیاس انسانی و ریتم در جداره است. این مقاله در پی ترسیم خط مشی ای برای معماران و طراحان شهری است؛ با این انگیزه که طراحی بدنه ی شهری را از زاویه ای جدید بنگرند و سرآغازی است بر ارایهٔ راهکارهای بومی جهت تدوین راهنمای طراحی بدنه های شهری.

منظر شهری، بدنه های شهری، شهرسازی ایرانی، ادارک محیطی