رمضان چمن میرا - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان

قاعده سابقه یکی از قواعد سنتی و زیربنایی نظام حقوق کامن لا محسوب می شود. مطابق این قاعده، قاضی نظام کامن لا باید از تصمیمات قضایی قبلی در قضایای مشابه استفاده کند که این امر در کلیه امور خصوصی و عمومی می تواند مورد استفاده قرار گیرد. سوابق قضایی دراین نظام منبع اصلی حقوق را تشکیل می دهند. قاعده سابقه در مراجع بین المللی همچون دیوان بین المللی دادگستری از اقبال چندانی برخوردار نیست زیرا در اساسنامه این دیوان اصل مزبور مورد شناسایی واقع نشده و بر نسبی بودن آراء تاکید شده است. دیوان بین المللی دادگستری و سلفش دیوان دایمی دادگستری بین المللی در مواردی به آرای قبلی خود اشاره و از استدلالات آنها در آرای بعدی استفادهکرده اند. پژوهش حاضر بر اساس روشی تحلیلی توصیفی و بهره گیری از منابع موجود به بررسی جایگاه قاعده سابقه در حقوق بین الملل - و نظام کیفری آن پرداخته است. نتایج بیانگر آن است که اولین مزیت کاربرد قاعده سابقه، صرفه جویی در وقت قاضی برای پیدا کردنحکم دعواست. وقتی در دعوای گذشته حکمی صادر شده باشد، صدور رای بعدی در دعوا با کشف واقعیات مشابه راحت تر انجام می گیرد. این امر هماهنگی در نظام حقوقی سیستم کامن لو و برقراری عدالت میان مردم می شود. از طرفی وکیل می تواند با اطمینان بیشتر واطلاعات حقوقی مشخص، موکل خود را راهنمایی کند که این امر در نظام حقوقی فرانسه و نوشته به سادگی تحقق نمی یابد چرا که قاضی حقوق فرانسه و نوشته ممکن است با در نظر گرفتن شرایط خاص پرونده و با تفسیر موسع و مضیق مسایل پرونده، حکمی را صادر نماید که چندان قابل پیش بینی نباشد حال اینکه پیش بینی چگونگی صدور حکم قاضی نظام حقوقی انگلیس و کامن لو با میزان خطای کمتری قابل پیش بینی است.

حقوق، قاعده سابقه، بین الملل، خصوصی