رضا رفیعی راد - کارشناسی ارشد نقاشی دانشگاه یزد، گروه نقاشی

در زمان سیطره مغولان بر ایران، دو تحول مهم در تاریخ هنرهای تجسمی ایران اتفاق افتاد. اولین اتفاق، در حوزه فعالیت ارباب قلم نی یعنی ابداع خط نستعلیق و دومین اتفاق در حوزه فعالیت ارباب قلم مو یعنی اختراع اصول و قواعد هفتگانه نگارگری بود که در نوشته دوست محمد هروی در دیباچه مرقع بهرام میرزا ، استاد احمد موسی ، مبدع آن معرفی شده است. در نگارگری، اصلی ترین مساله برای فعالین این حوزه، یادگیری همین هفت اصل بود. اصل ابر یکی از این اصول است که تا قبل از دوران معاصر، به هفت شکل متفاوت یعنیدلالت به ابر واقعی، اژدها و سیمرغ، حیوانات افسانه ای، اسلی میماری (بترمه)، هاله دور سر انبیاء و نیز به شکل فرم انتزاعی در کاغذ ابری و نقوش سنگ مرمر تطور یافت. با توجه به این که کاربرد این اصل از دوران صفوی به بعد دچار سیر نزولی گردید. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی می دهد که احیای اصل ابر در آثار معاصر بر کارکرد نقش مایه ابر در سه گروه مختلف یعنی گروه اول که اصل ابر را با همان کارکردهای قدیم استفاده نموده اند، گروه دوم، که سیلان خطوط طراحی آنها، بر اصل ابر استوار است و گروه سوم آثاری که نقش مایه ابر را در شکل فرمالیستی آن بکار برده اند، متکی می باشد و هنرمندان معاصرمان، تحولاتی را هم در مصالح و هم در فرم این اصل ایجاد نموده اند. اهداف پژوهش:* معرفی هفت اصل مهم نگارگری ایرانی* تاکید بر اصل ابر به عنوان هفتمین اصل نگارگری و تاثیر آن در نقاشی معاصر.سوالات پژوهش:* آیا این اصل در نقاشی معاصرمان تداوم یافت * در این صورت، اشکال متفاوت کاربست این اصل در نقاشی معاصرمان چگونه است

اصل ابر، اصول هفتگانه نگارگری، نقاشی مدرن، نقاشی معاصر ایران