پژوهشی در فنون و شیوه نقش اندازی ترکیب انسان خط نگاری در آثار فلزی دوره سلجوقی

نقش اندازی بر روی فلزات در دوره سلجوقی، هنری شاخص محسوب می شده که با سبک و شیوه خاصی جلوه نمایی کرده اند. در میان تمامی نقوش هنری اثار فلزی این دوره ، نقش ترکیبی (انسان – خط) ، متشکل از کتیبه های دعایی و اشکال انسانی، تحولی نوین در تزیینات اثار فلزی دوران سلجوقی بوجود اید و از شیوه های نوین تزیینات اسلامی محسوب گردید. به دلیل جایگاه ویژه هنر فلزکاری در این دوره، همچنی خلاقانه بودن این نقوض، پژوهش در فنون و شیوه ساخت این تزیینات ضروری به نظر می رسد. بنابر یافته های این پژوهش، نقوش ترکیبی انسان – خط بادو روش قلمزنی: با جزییات و حکاکی قالبی، نقش اندازی گردیده اند. و سپس با فنون مرصع کاری و سیاه قلم کاری تکمیل گشته اند. به نظر می رسد روش حکاکی قالبی و ترصیع الیاژهای ورقه ای و سیمی از دوام و کشش بصری بیشتری برخوردار بوده اند. این تحقیق به روش توصیفی تحلیلی انجام شده و داده های کتابخانه ای، مقالات و سایت های معتبر مورد استفاده قرار گرفته اند. اهداف پژوهش: 1. معرفی شیوه های نقش اندازی در آثار فلزی دوره سلجوقی 2. تبیین و دسته بندی فنون موثر در زیباسازی و ساخت ترکیبات انسان - خط نگاری سوالات پژوهش: 1. در فرایند تولید و تزیین نقوش ترکیبی انسان – خط بر روی آثار فلزی دوره سلجوقیان از چه فنونی استفاده گردیده است 2. کدام شیوه در کیفیت بصری نقوش ترکیبی انسان – خط بیشتر موثر بوده است

Keywords:

انسان - خط: فلزکاری , قلم زنی , مرصع کاری , سیاه قلم کاری