عاطفه امیری - دانشجوی دکتری پژوهش هنر،دانشگاه هنر اصفهان

با توجه به اهمیت آیکون اژدها در هنر ایران، به ویژه در نگارگری ایرانی، و با استفاده از پیوندهای محتوای اسطوره ای اژدها، این پژوهش سعی دارد با استفاده از دانش آیکونوگرافی، به تحلیل نگاره های نبرد رستم با اژدها بپردازد. اژدها در متون باستانی به عنوان یک نهاده اسطوره ای پلید ذکر شده است که موجب خشکسالی است و پهلوانان بسیاری، به نبرد با آن پرداخته اند، تا رونق و برکت و ترسالی را برای مردم به ارمغان آورند. در نگارگری ایرانی در طول دوره های مختلف، با نگاره هایی روبه رو می شویم که رستم پهلوان در حال نبرد با اژدهاست. در این مقاله با استفاده از دانش آیکونوگرافی و با گره زدن فرم های بصری نگاره ها با متون غیر تصویری، به تفسیر وتبیین نقش مایه های موجود پرداخته و میزان تاثیرپذیری نگاره ها از متون غیر تصویری تبیین خواهد شد. در این میان برخی نقشمایه ها مانند ببربیان (جامه رستم) و درفش اژدها پیکر (سلاح رستم) در متون غیر تصویری حضوری پر رنگ دارند حال آنکه در نگاره ها ترسیم نشده اند. دلیل این تغییرات ویژگی های سبکی هر دوره است و نیز در برخی نگاره ها درهم آمیختگی پهلوان حماسی با قدیسین مذهبی دیده شده است.اهداف پژوهش: .1 تعیین جایگاه نگاره اژدها در نگارگری ایرانی.2 تببین میزان تاثیرپذیری نگاره های اژدها از متون غیرتصویری با استفاده از دانش آیکونوگرافی. سوالات پژوهش:1 نگاره اژدها در هنر نگارگری ایرانی از چه جایگاهی برخوردار است 2 نگاره اژدها متاثر از چه چیزهایی سوای متون تصویری بوده است

اژدها، رستم، آیکونوگرافی، نگاره