نانوسامانه های حامل: راهکاری نوین برای انتقال هدفمند مواد مغذی، آفت کشها و داروها

همانطور که می دانید نسل اول فناوری نانو به عنوان یک فناوری بین رشته ای، پس از ورود به عرصه کشاورزی توانست توانایی خود را در مراحل مختلف تولید، فراوری، نگهداری، بسته بندی و انتقال تولیدات کشاورزی نمایانده و به خوبی جایگاه خود را در علوم کشاورزی و صنایع وابسته آن به اثبات رسانده است. ورود فناوری نانو به صنعت کشاورزی و صنایع غذایی متضمن افزایش میزان تولیدات و کیفیت آنها، در کنار حفظ محیط زیست و منابع زیستی است. توجه و بهره برداری از پتانسیل ها و مزایای بالقوه فناوری نانو سبب افزایش اثربخشی، کیفیت و همچنین کاهش عوارض ناشی از بکارگیری مقادیر مازاد مواد شیمیایی مانند انواع آفت کش ها، کودهای شیمیایی و غیره شده است. همچنین در سال های اخیر نانوسامانه های انتقال یا نانوحامل ها Delivery Nanosystems توانسته اند در علم دارورسانی و پزشکی تحولات بی نظیری را رقم بزند. نانوحامل غالبا به صورت یک مخزن، محموله مورد نظر را درون خود نگه داشته و آن را به مقدار معین و در محل خاص آزاد می نماید، در نتیجه فرایند انتقال به محل موردنظر و رهایش بسیار موثرتر بوده و با محافظت محموله در مسیر انتقال میزان مصرف و احتمال اثربخشی بسیار بهبود می یابد. این نانوسامانه ها به طور گسترده ای در دارورسانی استفاده می شوند. در سال های اخیر، به این دسته از نانوساختارها به عنوان حامل هایی برای انتقال محموله های مختلف شیمیایی و بیولوژیکی در زمینه صنایع غذایی، کشاورزی و علوم وابسته توجه ویژه شده است، چرا که این ساختارها به دلیل کنترل و آهسته نمودن رهش محموله و حفاظت از آن، اندازه ذره ای کوچکتر از سلول، قابلیت عبور از موانع زیستی جهت رسانش محموله به محل هدف، افزایش ماندگاری، رسانش هدفمند و زیست سازگاری می توانند به عنوان یک سیستم انتقال موثر در نظر گرفته شوند، که باعث افزایش کارایی و عملکرد می شوند. طی نیم قرن اخیر پیشرفت های مختلف علوم مرتبط نظیر علم پلیمر و شیمی، زیست شناسی و نیز علوم مکانیک و فیزیک، همگی توانسته اند بر تنوع انواع نانوحامل ها موثر باشند و دسته بندی های متنوعی از حامل ها را با خصوصیات منحصربفرد و کارایی متفاوت به علوم مختلف معرفی نمایند. با توجه به پتانسیل قابل توجه این سیستم ها در صنایع غذایی، کشاورزی، آفت کشها، ریزمغذی ها و دامپزشکی، این سخنرانی مروری بر مطالعات برجسته، پتانسیل ها و مزایای سیستم های تحویل در مقیاس نانو بوده به طور خاص و متمرکز، ویژگی های مطلوب مورد نیاز برای هر سیستم تحویل در مقیاس نانو و روش های ساخت آنها را مورد بررسی قرار می دهد و یک نمای کلی از سیستم های مختلف تحویل و برنامه های کاربردی بالقوه آن را مورد بحث قرار می دهد.

Keywords:

نانوسامانه های حامل , انتقال هدفمند , رهش کنترل شده , رهش آهسته