مصطفی عباسی کوهنجانی - دانشجوی دکتری حقوق خصوصی واحدبین الملل دانشگاه شیراز
عباس درخشانی - دانشجوی دکتری حقوق خصوصی واحدبین الملل دانشگاه شیراز

بی شک یکی از عوامل عدم رونق بالای بازار سرمایه ایران، ناتوانی بازار در برآوردن سلیقه ها و نیازهای فعالین آن است.تنوع ابزارهای مالی، انگیزه و مشارکت بیشتر سرمایه گذاران را در تامین منابع مالی فعالیتهای بلند مدت شرکتها به همراه می آورد و میتواند در فعال کردن و شکوفایی یک نظام اقتصادی نقش اساسی داشته باشد. در این مقاله به بررسی انتشار ابزار مالی جدیدی در بازارسرمایه ایران و انگلستان به نام اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام از ابعاد اقتصادی، حقوقی و فقهی می پردازدیم. روش انجام این تحقیق مبتنی بر روش کتابخانه ای (مطالعه منابع لاتین و فارسی موجود) جهت معرفی چیستی این اوراق و بررسی ابعاد حقوقی و فقهی آن جهت پذیرش یا رد ضرورت اقتصادی و انتشار این نوع اوراق است. این مقاله با روش تحلیلی و توصیفی در صدد مقایسه تطبیقی دو کشور ایران و انگلستان در رابطه با تبدیل اوراق مشارکت به سهام این دوکشور برآمده است.با توجه به آنچه در بالا گفته شده به راحتی میتوان دریافت این ابزار مالی محبوبیت زیادی میان مسلمانان خواهد داشت؛ به همین دلیل بسیاری از کشورهای غربی سعی کردند در آن سرمایهگذاری کنند.البته یکی از دلایل توجه بانکهای غربی به آن رشد سریع تجارت با اقتصادهای ثروتمند خلیجفارس است که انگلیس روابط خوبی با اغلب کشورهای مسلمان نشین این منطقه دارد. برهمین اساس انگلیس نخستین کشوری خواهد بود که سهامی میفروشد که سرمایه گذاران مسلمان میتوانند آن را بخرند. انگلیس 5سال قبل برای نخستینبار برنامه عرضه اوراق مشارکتی که قابل تبدیل به سهم و دارایی باشد را اعلام کرد. اما این موضوع هیچگاه پیگیری نشد زیرا دفتر مدیریت بدهی انگلیس معتقد بود این ساختار بسیار گران است. درحقیقت سرمایه پیشنهادی انگلیس در سال 2013 میلادیبرای صدوراین اوراق، حدود یکپنجم اندازه اصلی آن بود.نتایج پژوهش حاکی از آن است که ورود این ابزار جدید برخورداری از یک سود تضمین شده بدون ریسک از یک سو و امکان بهره مندی از مزایای احتمالی افزایش قیمت سهام تا سررسید از سوی دیگر، مزایایی را برای سرمایه گذاران فراهم می آورد. انتشار این اوراق طبق قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت و همچنین آیین نامه اجرایی قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت هیچگونه منع قانونی ندارد. از لحاظ فقهی نیز بنا به نظر برخی علما مبادله حقوق در مقابل عوض و یا حتی مبادله حقوق در قبال حقوق و به مالکیت در آوردن آن، عرفا بیع محسوب میشود و اشکالی بر آن مترتب نیست

اوراق تامین مالی، اوراق قرضه، اوراق مشارکت، اوراق مشارکت قابل تبدیل