تحلیل محتوای کتاب های هدیه های آسمانی دوره ابتدایی براساس میزان پرداختن به مولفه های مهدویت

ضرورت شکل گیری فرهنگ دینی زمینه ساز ظهور و تربیت منتظران واقعی حضرت ولی عصر (عج)، ذهن را به سوی، نظام آموزش عمومی که از جمله مهم ترین و اصلی ترین نهادهای تربیتی جامعه است رهنمون می سازد. هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل میزان توجه به مولفه های مهدویت در دو بخش دروس و تصاویر کتاب های هدیه های آسمانی مقطع ابتدایی است. روش پژوهش، توصیفی و از نوع تحلیل محتوا بوده و رویکرد آن کاربردی است. جامعه آماری این نوشتار، کتاب های درسی دوره ابتدایی است که در سال 1395 چاپ شده و از میان آنها 5 جلد کتاب هدیه های آسمانی ( از کلاس دوم تا ششم ) به صورت هدفمند در نمونه قرار گرفته اند. ابزار اندازه گیری، چک لیست تحلیل محتوای محقق بوده و در آن 7 محور و 40 مولفه مفهومی مرتبط با مفاهیم مهدویت در محتوای کتاب های درسی مذکور بررسی شده است. نتایج پژوهش با استفاده از شاخص های آمار توصیفی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند. عمده ترین نتایج، بیانگر آن است که : در مجموع 111 بار به مولفه های مهدویت در بخش محتوای دروس توجه شده بود. در میان محورهای مفهومی خصایص و ویژگی های حضرت با درصد فراوانی 28.8 ؛ و در میان مولفه ها به اسامی و القاب با درصد فراوانی 24.3 توجه بیشتری شده بود. رتبه ی اول توجه به مفاهیم مرتبط با مهدویت را هدیه های آسمانی ششم به خود اختصاص داده بود. در بخش تصاویر نیز کتاب های هدیه های آسمانی دوره ی ابتدایی از نظر پوشش و میزان پرداختن به مهدویت در وضعیتی بسیار نامناسب و کمبودهای اساسی قرار داشتند. از میان 647 تصویر در این کتاب ها صرفا 11 تصویر با مهدویت و مولفه های آن ارتباط مفهومی دارند و این در حالی است که در مقطع ابتدایی دانش آموزان به خاطر ویژگی ها و اقتضایات رشد ذهنی و شناختی دوره ی عملیات عینی را طی می کنند که به معنی برخورداری از قدرت فهم و انجام دادن عملیات روی مواد عینی است و دانش آموزان ترجیح می دهند که به مواد عینی سر و کار داشته باشند. یافته ها نشان داد که توجه به نمادها و مولفه های مهدویت و آموزش آن در کتاب های یاد شده، بسیار کم می باشد و لازم است در کتاب ها تغییرات و اصلاحات لازم صورت گیرد.

Keywords:

تحلیل محتوا , دوره ی ابتدایی , مهدویت , هدیه های آسمانی