صلح در حقوق و فقه امامیه

فقهای شیعه عموما، صلح را تراضی و تسالم در تملیک عین یا منفعت در اصلاح دین و حق و مانند این امور تعریف کرده اند فقیهان اهل سنت عقد صلح را قطع نزاع و خصومت بین طرفین دعوا تعریف کرده اند. تنها تفاوت مهمی که گاهی در تعاریف اهل سنت دیده می شود این نکته است که در برخی تعاریف همچون تعاریفی که از فقه مالکی نقل شده است، موضوع صلح علاوه بر رفع نزاع و خصومت موجود، به جلوگیری و دفع نزاع و خصومت محتمل گسترش یافته است. عقد صلح به دو قسمت تقسیم می شود: صلح بدوی، (یا صلح ابتدایی) و صلح دعوی که مورد قبول علمای امامیه می باشد ولی صلح بدوی یا ابتدایی مورد قبول علمای عامه نمی باشد و آنها شرط اصلی صلح را وقوع نزاع و دعوا می دانند از رو این صلح مورد قبول آن ها نیست. تفاوت عقد صلح در فقه امامیه و اهل سنت در این است که فقهای امامیه عقد صلح را عقدی مستقل و تابع شرایط و احکام بعد از خود نمی دانند ولی فقها در مذاهب چهارگانه اهل سنت جمیعا عقد صلح را عقدی فاقد استقلال و فرع بر عقود دیگر مثل: بیع، اجاره، هبه، عاریه، ابراء می دانند و می گویند عقد صلح تنها در مقام دعوا جاری می شود بنابر آن چه گفته شد عقد صلح در فقه امامیه و عامه تفاوت دارد و هر کدام دیدگاه متفاوتی دارند و دیدگاه صحیح تر همان دیدگاه فقهای امامیه است که عقد صلح را عقدی مستقل می دانند و فرع بر سایر عقود نمی دانند و عقد صلح تراضی و تسالم در تملیک عین یا منفعت در اصلاح دین و حق و مانند این امور است.

Keywords:

صلح , مصالح , متصالح , مورد صلح , حق انتفاع , منافع مادام الحیات