احمد بیات - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی، گروه حقوق، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
حمیدرضا جاویدزاده - دکترای حقوق بین الملل و استاد مدعو دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

در اینکه امر به معروف و نهی از منکر دارای مرتبه سه گانه ای است که می بایست هر کدام پس از اجرای آن و پس از تسریع در هر مرحله اجرای مرحله دیگر اعمال شود، بین علماء و فقها اتفاق نظر است و آن سه مرتبه اول مرتبه قلبی، دوم مرتبه زبانی، سوم مرتبه عملی است. ماده 4 ق.ح.آ.م.ن.م. امر به معروف معروف و نهی از منکر را وظیفه آحاد مردم دانسته است بی آنکه شرایطی را برای آمر یا ناهی توصیف کند در کلام فقهی برای آمر و ناهی اعم از آن که یک فرد باشد یا گروهی از اجتماع شرایطی ذکر شده است هرچند توافقی کلی در مورد همه آن ها وجود ندارد. عمده ترین مبحثی که در قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر از حیث سیاست کیفری مطرح می شود بحث مجازات و یا کیفر است. کیفر و مجازات گرچه به عنوان اولین و آسان ترین طریق برای مواجهه با جرم و مقابله با مجرم برگزیده شده است، اما این که این نهاد باید متصف به چه اوصاف و منطبق با چه ویژگی هایی باشد، همواره محل مناقشه و ابراز دیدگاه های گوناگون بوده است. ما با روش تحلیلی و توصیفی دنبال این بودیم که ویژگی های مجازات ها و شرایط و مراتب را در قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر تبیین نماییم. سرانجام به این نتیجه رسیدیم که مجازات ها از قطعیت، شدت و حتمیت بی نظیری مواجه است.

مراتب امر به معروف و نهی از منکر، قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر، شرایط امر به معروف و نهی از منکر