حمیدرضا وثوقی فر - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب
محمدرضا عدل پرور - عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی راه آهن، دانشگاه علم و صنعت ایران

گرمای طاقت فرسای باعث شده که در گذشته از سیستم بادگیرهای دارای سرمایش خود به خودی برای ایجاد شرایط تهویه مطبوع استفاده شود. در این مقاله سیستم سنتی که برای ایجاد سرمایش استفاده شده، از دیدگاه دیگر مورد بررسی قرار گرفته است. امروزه بدلیل استفادة زیاد از سوختهای فسیلی و الکتریکی، محیط زیست دچار آلودگیهای جدی شده است. از این رو با ایجاد تهویة خود به خودی بوسیلة بادگیرها، صرفه جوئی قابل ملاحظه‌ای در مصرف انرژی، حاصل می‌گردد. بادگیرهایی که در این مقاله به آنها اشاره می‌گردد، ترکیبی از دو روش تأمین آسایش در اقلیمهای گرم و خشک می‌باشد. عامل مهم حرکت هوا در یک بادگیر، نیروی ثقل می‌باشد. در این سیستمها بادبزن تعبیه نمی‌شود. بادگیرهای سنتی در صورت وجود آب در منطقه، باد را به زیرزمین انتقال می‌دهند. در زیرزمین فواره یا حوض تعبیه شده است. هوا از طریق تبخیر آب خنک می‌گردد. در این حالت تبادل انرژی بین هوا و آب نه تنها موجب تبخیر آب بلکه موجب خنک شده هوا می‌گردد. برای ایجاد شرایط لازم برای صرفه جویی انرژی لازم است تغییراتی در سازة بادگیر انجام شود. تعبیة سیستم گردان به صورت ورقه‌های نیمه استوانه‌ای در قسمت ورودی سازة بادگیر تأثیر بسزائی در صرفه جویی انرژی دارد. اگر جهت باد عوض شود این سیستم نیز می‌چرخد. در مرحلة بعد از تانک ذخیرة آب و شناور لازم برای صرفه جویی در مصرف انرژی استفاده می‌گردد. برای انجام مطالعة موردی بادگیر شهرداری منطقة 10 تهران مدنظر قرار گرفته است. در ادامه با استفاده از نرم افزار مناسب راهکارهای لازم برای صرفه جویی انرژی ارائه شده است.

صرفه جویی انرژی، بادگیر، سازة بادگیر