محدثه ابوحسینی طبری - استادیار فارماکولوژی دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تخصصی فناوریهای نوین آمل، آمل، ایران.
سیدمهدی حسینی فرد - استادیار بهداشت و بیماری های آبزیان، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بابل، بابل، ایران.

ماهی قزل آلای رنگین کمان(Oncorhynchus mykiss) به عنوان مهمترین گونه پرورشی ماهیان سردآبی در جهان شناخته شده است. بدلیل پرورش متراکم، اخیرا استفاده از محرک های ایمنی برای افزایش مکانیسم های دفاع غیر اختصاصی، مقاومت در برابر بیماری ها و کمک به بهبود سلامت ماهیان مورد توجه قرار گرفته است. سایمتیدین از مشتقات ایمیدازول است که بصورت کلاسیک به عنوان آنتاگونیست گیرنده هیستامینی H2 شناخته شده است اما نقش این دارو در جلوگیری از فعالیت سلول های T سرکوب کننده و کمک به فعالیت سلول های تنظیم کننده ایمنی نیز نشان داده شده است. تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر داروی سایمتیدین بر برخی فاکتورهای خونی و ایمنی ماهی قزل آلای رنگین کمان انجام شده است. در این تحقیق از 72 قطعه ماهی با میانگین وزن 100 گرم استفاده شد. ماهیان بصورت تصادفی به چهار گروه تقسیم شدند. گروه اول به عنوان شاهد غذای معمولی بدون سایمتیدین دریافت کرد، گروه دوم همراه با جیره 50میلی گرم به ازای هر کیلوگرم غذا سایمتیدین دریافت نمود، گروه سوم 100میلی گرم به ازای هر کیلوگرم غذا سایمتیدین دریافت نموده، و گروه چهارم 200میلی گرم به ازای هر کیلوگرم سایمتیدین همراه با جیره غذایی دریافت کرد. تیمار به مدت یک ماه بر روی ماهیان گروه های مختلف انجام شد. پس از تکمیل دوره ماهیان با استفاده از پودر گل میخک بیهوش و خونگیری از ساقه دمی انجام شد. میزان پروتیین تام، آلبومین، گلبولین، C3، آنزیم های کبدی، و آمیلاز و همچنین کورتیزول اندازه گیری شد. میزان فعالیت انفجار تنفسی(NBT) با استفاده از تست بلو تترازولیوم اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که تعداد گلبول سفید، پلاکت، مونوسیت، نوتروفیل و هتروفیل و همچنین NBT در تیمار با سایمیتیدین نسبت به گروه شاهد به طور معنی داری (05/0P <) افزایش یافت. میزان هموگلوبین، هماتوکریت و MCHC به طور معنی داری (05/0P <) در تیمار با سایمیتیدین افزایش یافته است. مقادیر کلسترول، تری گلیسرید، آنزیم های SGOT،SGPT، ALP و کورتیزول در تیمار سایمتیدین نسبت به گروه کنترل کاهش معنی دار (05/0P <) را نشان داده است این تحقیق نشان داد که استفاده از سایمیتیدین در جیره غذایی قزل آلای رنگین کمان می تواند موجب افزایش ایمنی غیر اختصاصی این ماهیان گردد.

قزل آلای رنگین کمان، سایمیتیدین، فاکتورهای خونی، محرک ایمنی