مهدی رفتاری - استادیار گروه مهندسی عمران ،واحد خرم آباد ، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد ، ایران
سبحان ساکی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی و مدیریت ساخت ، دانشگاه آزاد اسلامی ، ، بروجرد ایران

مسیله تاخیر در شمار یکی از اصلی ترین محدودیت ها در مسیر دستیابی به اهداف تعیین شده برای پروژه های عمرانی است. تاخیرات پروژه ناشی از عواملی است که در یکی از سه فاز اصلی پروژه ها یعنی طراحی، تدارکات و ساخت و اجرا رخ می دهد. تاخیر نیز به نوبه خود باعث مشکلاتی می شود که اصلی ترین آن ها افزایش هزینه های پروژه(مستقیم و غیر مستقیم) است.بر این اساس پژوهش حاضر با مدلسازی عوامل مسبب تاخیر در فاز تدارکات در قالب چهار عامل مسایل مالی،وضعیت زنجیره تامین در پروژه های عمرانی(مسایل لجستیک، حمل و نقل، تامین کنندگان و...)، شرایط محیط کسب و کار(قوانین و مقررات و...) و وضعیت دانش و تخصص تیم تدارکات(از بازرگانی تا نت) بدنبال بررسی تاثیر این عوامل بر هزینه هایی از پروژه است که از تاخیر ناشی می شوند. به این منظور فرضیاتی با استفاده از مفاهیم ذکر شده تدوین و با استفاده از آزمون مقایسه میانگین تک نمونه ای مشخص شد که همه چهار عامل ذکر شده بر روی هزینه های ناشی از تاخیر اثرگذارند. سپس با استفاده از آزمون فریدمن و رتبه بندی عوامل اثرگذار، مشخص شد مهمترین عاملی که در فاز تدارکات بر هزینه های ناشی از تاخیر تاثیر می گذارد، مسایل مالی و مشکلات مربوط به تسویه حساب با تامین کنندگان و... است.