نیما اتحادی - عضو هییت علمی گروه معماری واحدزابل دانشگاه آزاد اسلامی زابل ایران
محمدصادق معین فر - کارشناس ارشدبرنامه ریزی شهری باشگاه پژوهشگران جوان ونخبگان واحدزابل دانشگاه آزاد اسلامی زابل ایران

بافت تاریخی، هویت و تبلور فرهنگ شهر هویت می باشد. شهری وجه تمایز یک شهر از شهر دیگر است که موجب رشد و تعالی انسان، با ایجاد حس تعلق مکانی و مشارکتی آنها در توسعه شهر شود. می ایجاد هویت در شهرها از طریق نمادهای طبیعی و انسانی پذیر امکان است.بافت تاریخی، با ارزش کالبدی و فرهنگی نهفته در خود بهترین نشانه هویت شهری بوده است. بنابراین در هویت دادن بهشهر، بافت تاریخی نقش موثر و بارزی را ایفا می نماید و در عین حال حیات و رشد این بافت مانع از بی هویتی و فرسودگی شهر از درون شده و توسعه بی رویه آن را محدود می کند. اهمیت و ضرورت حفظ آثار کهن نه به عنوان های پدیدهنمادین، بلکه به دلیل شناخت سیر تحول و تکامل تاریخ شهرسازی و تمدن شهرنشینی، حفظ هویت و اصالت شهری وتبیین حیات شهری بر اساس شواهد و مدارک علمی همواره مورد توجه بوده اس شماعی( ت و پوراحمد، 1384 :25.( -1931آلدورسی ( 1997 (معمار ایتالیایی از پیروان مکتب خرد گرایی، معماری بناهای تاریخی را در بر گیرنده خاطرات، افکار و آثار نسل متعدد در گذشته میداند و نقش آنها را در خلق هویت اساسی ( میداند حبیبی و مقصودی، 1381 :46 بافت). تاریخی شهری به عرصه هایی از محدوده قانونی شهرها اطلاق میشود که به دلیل فرسودگی کالبدی و فیزیکی، عدم برخورداری مناسب از دسترسی سواره، تاسیسات، خدمات و زیر ساختهای شهری آسیب پذیر بوده و از ارزش مکانی ،محیطی واقتصادی نازلی برخوردارند (شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، 1383 .( :بهسازی2 و نوسازی بافت هایتاریخی شهری نه تنها با هدف حفاظت از شهرهای تاریخی و بناهای فرهنگی، بلکه جهت پاسخ به نیازهای شهری همواره مطرح بوده است و موجب ترمیم خرابی های گذشته و آسیبهای وارد بر بنا و عملکرد جدید متناسب با نیازهای زندگی روزشده است (خلیل آباد و 1384پوراحمد، : 31( ایجاد و حفظ هویت برای قلعه رستم ز طریق بهسازی و نوسازی امکان پذیر می باشد. در بهسازی و نوسازی بافت تاریخیقلعه رستم، سازگاری شهر با اوضاع محیط جغرافیایی (محیط طبیعی و فرهنگی) و حفظ میراث فرهنگی و افزایش کارآییآن، در توسعه پایدار شهر و ایجاد و حفظ هویت در شهر موثر می باشد؛ اما استراتژیهای غلط در این زمینه باعث تخریب محیط و از بین رفتن سرمایه های مادی و معنوی و مشکلات جدی در مقابل تحولات مثبت و موثر نظام شهری شده است (کیانی و همکاران، ). شرط1388 لازم برای مداخله صحیح و موثر برای احیای بافت های تاریخی قلعه رستم تهیه و اجرای دقیق سیاستها و برنامه ها به منظور توسعه و تکامل پایداری میباشد، که موجب پیوند ناگسستنی میان بافت باستانی قلعه رستم می شود. آنچه در این پژوهش مورد بررسی قرار می گیرد تحلیل نقش قلعه رستم و میزان هویت بخشی آن در منطقه سیستان می باشد.

بافت تاریخی، هویت شهری، قلعه رستم، سیستان