حامد هادیان - دانشجوی دکتری تخصصی حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه آزاد واحد نجف آباد
مهدی هادیان - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی مدرس دانشگاه و بازپرس دادسرای عمومی و انقلاب اصفهان

حق داشتن وکیل از باب آزادی های عمومی و بنا به ضرورتهای امروزین اجتماعی، پیشرفت تکنولوژی، گستردگی ارتباطات، و ... یکی از جمله حقوق عمومی مردم می باشد که شامل تمام افراد ملت اعم از زن و مرد، کبیر یا صغیر، با اهلیت یا محجور شده و این حقوق (عم ومی) بر عکس حقوق سیاسی مخصوص یک عده از افراد ملت که دارای شرایط معین باشند نبوده و بالاعم تمامی اهالی این مرز و بوم می توانند از آن متمتع شوند.(عراقی، 1331 :105 ( دولت ملزم به صیانت از کلیه حقوق عمومی و خصوصی آحاد ملت است مثل این حق، که منشعب از حقوق ناشی از اجرای عدالت می باشد تمامی افراد چه متهم و چه شاکی (خواهان یا خوانده) دوست دارند که عدالت در موردشان اجرا شود.(کاتوزیان، 1378 :320 (و عدالت از ملزومات دستگاه قضایی است این دستگاه به اشخاص حقوقدان و بصیر مثل دادستان، بازپرس، دادیار، دادرس که همه در یک کلام قضات تحصیلکرده هستند مجهز است و آنها به نمایندگی از طرف قدرت عمومی افراد را تحت تعقیب و سر انجام آنها را محکوم یا تبریه می نمایند. بنابراین به خاطر اینکه دو طرف کفه ترازوی عدالت یکسان باشد لازم است تا افرادی این طرف کفه ترازو به منظور دفاع و راهنمایی از افراد حاضر باشند. عدم رعایت حق مزبور مستلزم نفی تعادل میان طرفین دعوی و عدم اجرای صحیح عدالت در جامعه است. یافته ها نشان می دهد: حق داشتن وکیل دادگستری ، علاوه بر اینکه موجب می شود تا بازوی پر توانی در اختیار نظام دادرسی قرار گیرد، به اصحاب دعوا اجازه می دهد تا دفاع خود را عالمانه تدارک ببینند و از حق دفاع خود بهره مند گردند. بدین سان حق داشتن وکیل با حق دفاع طرفین یک دادرسی کیفری و یا حقوقی و به ویژه شخص متهم گره می خورد و محدود نمودن حق او در انتخاب وکیل با حقوق اولیه و مسلم متهم در تعارض است. تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش وکیل در فرایند دادرسی کیفری به روش توصیفی کتابخانه ای به انجام رسید.

وکیل، فرایند، دادرسی، کیفری