حمید سلیمانی - دانشجوی دکتری فقه و حقوق دانشگاه فردوسی مشهد و مدرس دانشگاه

اصل استصحاب با توجه به اینکه جزء اصول محرزه به شمار می رود و نسبت به سایر اصول ثلاثه در راس و ام الاصول گفته می شود لذا به نظر در قبال سایر اصول عملیه همانند یک اماره عمل می کند و در معارضه با اصل برایت، احتیاط و تخییر با تمام اقسامشان تقدم دارد و اصولیون هم در این مورد اجماع و اتفاق دارند؛ ولی آنچه در این مسیله محل نزاع و اختلاف می باشدکیفیت تقدم اصل استصحاب می باشد؛که با غوص در منابع اصولی چند نظریه قابل ادارک است؛ بعضی اصولیون تقدم را از حیث ورود دانسته اند؛ برخی هم از حیث حکومت و بعضی با تفکیک اصول عقلی و نقلی قایل به حکومت و ورود و بسیار اندک هم بعضی قایل به تخصیص شده اند. بنابراین تلاش ما در این مقال، بررسی کیفیت تقدم اصل استصحاب از منظر اصولیون و با انطباق با نظر صاحب کفایه می باشد.این پژوهش به روش تحلیلی و با بهرهمندی ابزاری از اسناد و منابع کتابخانهای صورت گرفته و دستاورد آن این است که: وجه تقدم استصحاب نسبت به سایر اصول عملیه خواه عقلی یا شرعی صرفا از حیث ورود می باشد؛ چرا که با اصل استصحاب موضوع اصول ثلاثه تعبدا منتفی و مرتفع می شود.

اصل استصحاب، اصول ثلاثه، حکومت، ورود ، تعارض