میرطاهر قائمی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی
شهرام عابدی - کارشناس مرتع مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی

اهمیت و جایگاه عملیات آبخوانداری در احیا و اصلاح مراتع بعنوان یک تکنولوژی جدید بررسی و ارزیابی اثرات عملیات آبخوانداری بر تغییرات پوشش گیاهی، وضعیت و گرایش مرتع و عکس‌العمل گیاده در برابر آن است، که در سال 1382 در آبخوان پلدشت در داخل و خارج عرصه اجرا گردید. نتایج حاصل از این بررسی بشرح زیر ارائه می‌گردد. در اثر عملیات آبخوانداری در شرایط خشکسالی وضعیت مرتع و گرایش آن نسبت به منطقه شاهد تغییر کرده است. در اثر عملیات آبخوانداری در شرایط خشکسالی درصد پوشش تاجی، تراکم، زادآوری و مقدار تولید نسبت به منطقه شاهد افزایش یافته است. کل پوشش تاجی، تراکم، زادآوری و تولید در عرصه آبخوان به ترتیب 41%، 41 پایه در متر مربع، 15 نهال در مترمربع و 560 کیلوگرم در هکتار در حالیکه پارامترهای مذکور در منطقه شاهد به ترتیب 27%، 25 پایه در مترمربع، 10 پایه در مترمربع و 420 کیلوگرم بوده است یعنی پارامترهای نامبرده در عرصه آبخوان نسبت به منطقه شاهد به ترتیب 14%، 16 پایه مترمربع، 5 پایه در مترمربع و 140 کیلوگرم در هکتار افزایش از خود نشان می‌دهند. درصد ترکیب پوشش تاجی، تراکم، زادآوری و تولید گونه‌های کلاس I به ترتیب در عرصه آبخوان 3/7%، 7/9%، 20% و 2/8% بوده در حالیکه این مقادیر در منطقه شاهد به ترتیب 7/3%، 8% و 3/5% می‌باشد یعنی گونه‌ها کلاس I در عرصه آبخوان نسبت به منطقه شاهد افزایش از خود نشان می‌دهد. درصد ترکیب پوشش تاجی، تراکم، زادآوری و تولید گونه‌های کلاس III در عرصه آبخوان بترتیب 1/39%، 3/46%، 36% و 3/28 درصد بوده درحالیکه این مقادیر در منطقه شاهد بترتیب 4/44%، 40%، 50% و 2/34 درصد بوده است. یعنی گونه‌های کلاس III در عرصه آبخوان نسبت به منطقه شاهد کاهش از خود نشان می‌دهد.

آبخوانداری، خشکسالی، وضعیت مرتع و گرایش مرتع، تغییرات پوشش تاجی