زهرا حجازی زاده - عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس استان تهران
سعید جوی زاده - دانش آموخته کارشناسی ارشد اقلیم شناسی دانشگاه تربیت معلم تهران
سید مجتبی موسوی - دانش آموخته کارشناسی ارشد اقلیم شناسی دانشگاه اصفهان

خشکسالی از حوادث استثنایی و تاسف باری است که همواره جوامع انسانی، گیاهی و به طور کلی اکولوژی محیط را دستخوش تغییرات شگرف قرار می‌دهد. اثرات تخریبی ناشی از وقوع خشکسالی به کندی پدیدار می‌شود و سبب افت و از بین رفتن محصولات کشاورزی، غذا، نابسامانیهای اقتصادی و اجتماعی و حتی بحران‌های محیطی می‌گردد. هدف از انجام این پژوهش، کمی کردن خشکسالی و دستیابی به سیاستی اصولی و منطقی با استفاده ازنمایه Z نرمال در استان بوشهر می باشد زیرا با بررسی دقیق اثرات خشکسالی بر محصولات کشاورزی و راه‌های مقابله با آن می‌توان، فشارهای اقتصادی و اجتماعی و آسیب‌های زیست محیطی را کاهش داد. در این پژوهش با استفاده از شاخص Z نرمال، داده های بارش سالانه، فصلی و ماهانه ایستگاههای سطح استان بوشهر طی دوره آماری 2002-1973 تجزیه و تحلیل و ویژگی عمومی رخداد خشکسالیها، از قبیل فراوانی، شدت و دوره تداوم آن مشخص شده است. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که در طی دوره آماری مورد مطالعه، در مناطق مختلف استان امکان وقوع خشکسالیهای سالیانه، فصلی و ماهانه بسیار زیاد بوده است. از نظر شدت خشکسالی سالیانه، خشکسالیهای متوسط (در ایستگاه بوشهر و برازجان) و شدید (در ایستگاه کاکی و کنگان) و از لحاظ دوره‌های تداوم، دوره های یک ساله بیشترین فراوانی را داشته‌اند. به نظر می‌رسد که از میان فصول، شدت خشکسالیهای فصل زمستان و از میان ماهها شدت خشکسالیهای ماه ژانویه (دی) بیشتر از ماههای دیگر سال بوده است. برای مطالعه دقیق‌تر خشکسالی و اثرات آن بر محصول زراعی گندم سال 87-77 و 79-78 به دلیل دسترسی به آمار سطح زیر کشت این محصول و عملکرد آن در واحد سطح و همچنین به دلیل گستردگی خشکسالی در سطح منطقه این دو سال به عنوان سال شاخص خشکسالی برگزیده شده است.

خشکسالی،‌ خشکسالی اقلیمی، کشاورزی،‌ شاخص Z. استان بوشهر