بررسی فقهی و حقوقی مرگ مغزی و پیوند اعضاء

این مقاله به بررسی مورد مرگ مغزی و اهداء اعضا صورت گرفته است تا فقها و حقوقدانان با توجه به مسایل مطروحه در این تحقیق پاسخ فقهی و قانونی آن را ارایه و چارچوبه نظری فقهی و حقوقی آن را بیان کنند. مرگ مغزی از جمله مسایلی است که امروزه در جامعه پزشکی، فقه و حقوق اسلامی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. به لحاظ برخورداری از تکنولوژی پیشرفته در دانش پزشکی برای بشر این امکان فراهم شده است که اندام های بدن افرادی که دچار مرگ مغزی شده اند از بدن آنها جدا و به بدن بیمار نیازمند پیوند بزنند. در مرگ مغزی عملکردهای مغز به طور کامل دچار توقف گشته و تنها فعالیت موجود فعالیت خودبخودی سیستم قلبی عروقی است، البته با حالت کما دارای وجوه اشتراک و افتراقی می باشد اما در مرگ طبیعی که مرگ کامل گفته می شود به معنی جدا شدن روح از بدن است برای همیشه. در شرع مقدس اسلام حفظ حیات آدمی از اهم واجبات است و پدیده اهداء اعضا دارای نقش حیاتی در نجات جان انسان هاست. در مورد این پدیده فقهای اسلام نظرات موافق و مخالفی بیان داشته اند که به نظر می رسد که ادله مخالفین نمی تواند مانع از جواز پیوند باشد و قول به جواز پیوند اقوی است و مشروعیت اهداء اعضا بنا به نظر موافقین از باب تزاحم و مقدم داشتن اهم بر مهم و دفع افسد به فاسد است. در قوانین موضوعه ایران نیز با طرح موادی جواز اهداء عضو در وضعیت مرگ مغزی مورد تایید قرار می گیرد. لذا مرگ مغزی و مجوز اهدای عضو و همچنین وصیت و اجازه ولی میت در پزشکی و فقه امامیه و قانون ایران از تطابق بالایی برخوردار است. که این تطابق موجب ارتقاء فرهنگ اهداء عضو در وضعیت مرگ مغزی و در نتیجه افزایش تعداد اهداء عضو و نجات افراد نیازمند بیشتر می گردد.

Keywords:

مرگ , مرگ طبیعی , مرگ مغزی , اهداء اعضا , تطبیق در فقه