علیرضا مسجدی - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز
علیرضا شکوه فر - استادیار گروه زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز
مجتبی علوی فاضل - دانشجوی دکتری فیزیولوژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات اهواز

مقدار و دور مناسب آبیاری یکی از پارامترهای مهم در مدیریت منابع آب است که نشان‌دهنده زمان آبدهی در برنامه آبیاری است. با دور مناسب آبیاری، محصول در مواقع خشکسالی تحت تاثیر تنش ناشی از آب قرار نگرفته و همچنین تلفات آب و انرژی در پمپ به حداقل خواهد رسید. در این تحقیق هدف تعیین دور مناسب آبیاری گیاه ذرت (هیبرید 704.SC) در فصل تابستان با استفاده از تشت تبخیر کلاس A است. بر این اساس، طرحی در قالب آماری بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار و چهار تیمار در سال 1383 در زمین تحقیقاتی چنیبیه دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز اجرا گردید. تیمار آبیاری دارای چهار سطح T3,T2,T1 و T4 به ترتیب آبیاری پس از تبخیر 50، 75، 100 و 150 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A که به صورت تصادفی در کرتهای هر تکرار قرار داده شدند. مقدار و دور آبیاری مناسب بر اساس بهترین تیمار از نظر عملکرد و اجزاء آن، انتخاب و کل آب آبیاری مصرفی در دوره داشت، عمق آبیاری را تعیین می‌کند. مقایسه میانگین‌ها توسط آزمون چند دامنه‌ای دانکن انجام و بدین وسیله تیمار برتر انتخاب گردید. بر این اساس مناسب‌ترین زمان آبیاری زراعت گیاه ذرت تابستانه در اهواز پس از 50 میلی‌متر تبخیر تجمعی از تشت تبخیر کلاس A تعیین گردید که معادل 10 نوبت آبیاری در طول دوره رشد می‌باشد. بنابراین برای حصول 12 تن عملکرد دانه در هکتار، حداقل 9600 مترمکعب آب در هر هکتار مورد نیاز می‌باشد. با این وجود با مقدار آب مساوی، با کاهش 3 مرتبه آبیاری در تیمار T2 نسبت به تیمار T1 عملکردی حدود 11 تن و با کاهش 5 نوبت آبیاری نیز عملکردی در حدود 10 تن در تیمار T3 قابل دستیابی است.

ذرت، دور آبیاری، تشت تبخیر، تنش خشکی