مجید شاهرودی - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر
صمد علایی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
مجید رجبی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر
حمید عظیمی راد - کارشناس ارشد عمران سازه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب

در بسیاری از عرصه ها بهسازی بافت و اقدام خرد و مشارکتی با مردم ساکن در آن، شیوه بسیار مطلوب و پایداری را ارایه می دهد که می تواند در طول دوره کوتاه مدت صورت پذیرد. اغلب شهرهای مهم و تاریخی ایران، به سبب نوع اقلیم و به خصوص نوع مصالح استفاده شده و به علت عدم رعایت اصول و استاندارهای طراحی شهری و شهرسازی، با پدیده بافت های فرسوده مواجه اند. هرگونه برنامه ریزی و اقدام در بافت های فرسوده شهری، به دلیل خصوصیات متمایز اقتصادی، اجتماعی، کالبدی، حقوقی و زیست محیطی این پهنه ها، دقت و ظرافت خاص خود را می طلبد، بنابراین برنامه ریزی مردم محور و مشارکت پایدار مردمی در این خصوص اهمیت ویژه ای دارد. از طرفی، بهسازی و نوسازی این بافت ها، دغدغه های اساسی مورد توجه مدیران و برنامه ریزان شهری در سطوح ملی و محلی است و چالشی اساسی فراروی توسعه پایدار شهری به حساب می آید. بر همین اساس هدف اصلی پژوهش راهکارهای ساماندهی بافت های فرسوده شهری با رویکرد برنامه ریزی مشارکتی با استفاده از روش توصیفی تحلیلی می باشد. برای رسیدن به این هدف ابتدا به مفهوم بازآفرینی شهری پرداخته و سپس محاسن آن برای شهروندان مشارکت کننده و حکومت و دولت بررسی شد و در انتها شیوه های مداخله در بافت های فرسوده شهری بر پایه برنامه ریزی مشارکتی معرفی شدند. در انتهای این پژوهش این نتیجه حاصل شد که برنامه باز آفرینی، نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده شهری به دلیل امکان استفاده از ظرفیت های قابل توجه و به دلیل احداث مسکن و توسعه دسترسی به خدمات شهری در آن به عنوان یکی از برنامه های سیاست توسعه درون زای شهری محسوب می شود لیکن تحقق این برنامه به دلیل سرمایه گذاری هنگفت مورد نیاز آن، با توجه به سطح گسترده بافت های فرسوده جز، مشارکت مردم و بخش غیر دولتی امکان پذیر نیست.

برنامه ریزی مشارکتی، مشارکت مردمی، بافت فرسوده، بهسازی و نوسازی