محمدرضا انصاری - استادیار گروه خاک شناسی- دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان
امین ذرتی پور - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری- دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان

در این تحقیق شبیه سازی بیلان آبی حوضه آبخیز رود زرد واقع در استان خوزستان با استفاده از مدل ارزیابی آب و خاک SWAT براساس داده های جمع آوری شده از این حوضه، به صورت ماهانه انجام شد. هدف اصلی در این پژوهش، آزمون کارایی مدل و قابلیت استفاده از آن به عنوان شبیه ساز بیلان آب در حوضه آبخیز رودزرد می باشد. ابتدا اطلاعات ورودی مورد نیاز مدل، شامل نقشه های توپوگرافی، کاربری اراضی و اطلاعات خاک شناسی و همچنین، اطلاعات آب و هواشناسی شامل داده های روزانه ی بارش و دما تهیه شد. سپس مدل با این داده ها اجرا گردید. به منظور مشخص کردن پارامترهای مهم و حساس مدل، آنالیز حساسیت پارامترها با استفاده از روش هر بار یک پارامتر (OAT) انجام شد و در آن اثر پارامترهای مختلف بر چهار جزء مهم از بیلان آب شامل رواناب سطحی، جریان جانبی، آب زیرزمینی و تبخیر و تعرق مورد بررسی قرار گرفت. برای واسنجی مدل از الگوریتم SUFI2 استفاده شد. واسنجی مدل با استفاده از داده های جریان رودخانه برای سال های 2003-1997 میلادی و اعتبارسنجی نیز براساس آمار سال های 2009-2004 میلادی انجام شد. جهت ارزیابی شبیه سازی ماهانه جریان در ایستگاه ماشین (خروجی حوضه) از شاخص های نش- ساتکلیف و ضریب تعیین استفاده شد. شاخص نش-ساتکلیف در دوره واسنجی 0/86 و ضریب تعیین معادل 0/88 و در دوره اعتبارسنجی به ترتیب برابر 0/92 و 0/93 به دست آمد. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از کارایی خوب مدل SWAT در شبیه سازی دبی جریان و اجزاء بیلان آبی در حوضه آبخیز رود زرد می باشد.

الگوریتم SUFI2، آنالیز حساسیت، واسنجی، اعتبارسنجی، OAT