تحلیل محتوا با رویکرد محتوای الکترونیکی

تحلیل و بررسی محتوای کتاب درسی به تصمیم سازان، دست اندرکاران و برنامه ریزان کمک می کند تا در هنگام تدوین کتابهای درسیتصمیمات صحیحی بگیرند تا میزان نقص ها و کاستی ها را به حداقل برسانند. چنانچه معلمان قادر به نقد و تحلیل علمی محتوای آموزشی و تعیین نقاط قوت و ضعف آن باشند، در انتخاب روش تدریس و ارزشیابی، انتخاب فرصت های جدید یادگیری، تعیین تکالیف و فعالیتهای مکمل یادگیری و استفاده از مواد آموزشی و مکمل و مناسب و فراهم آوردن تمهیدات لازم، مانع از تاخیر و تعلل در دستیابی به اهداف رفتاری و آموزشی خواهند بود. بر این اساس کسب مهارت در انجام این مهم، به پژوهشگر کمک می کند تا با استفاده از شیوه های علمی و دقیق به تشریح و ارزیابی محتوای پیامهای موجود در متن درسی بپردازد. امروزه نگاه طراحان، جهت طراحی آموزشی کمی تغییر کرده و برخی متخصصان، اولین گام طراحی در محتوای الکترونیکی را اقتباس از دوره ها و یا نرم افزار های آموزشی موجود می دانند. مرحله اقتباس باید با تحلیل محتوا صورت بپذیرد تا در طراحی جدید نقاط قوت، برجسته و نقاط ضعف برطرف گردد (زارعی زوارکی و قاسم تبار و مومنی راد، 1393). در نتیجه یک طراح آموزشی و یا یک یاددهنده در مرحله اول باید تحلیل گر ماهری باشد. تحلیل محتوای، تنها به معنی تحلیل متن و نوشتار کتاب نیست، بلکه تحلیل می تواند سایر اجزای کتاب همچون تصویرها، جدول ها، پرسش ها، فعالیت ها و... را نیز دربرگیرد. در تحقیقات اجتماعی برای شناسایی و حل مسایل، نیاز به دانش و تسلط بر روش شناسی های علمی و مسیر تحقیق است. در هر رویکرد کمی و کیفی برای انجام پژوهش نیاز به ابزار و روشهای متفاوتی است که یکی از آنها روش تحلیل محتواست (دلاور، 1393). تحلیل محتوای کیفی را می توان نوعی روش شناسی تحقیق در خدمت تفسیر محتوایی داده ها دانست (ایمانی و نوشادی، 1393). در سیر گسترش پژوهش تحلیل محتوا از تحلیل محتوا تعاریف مختلفی ارایه گردیده است برخی از این تعاریف، تحلیل محتوا را یک تکنیک و برخی دیگر آن را به عنوان روش مطرح نموده اند (جمالی فر، 1391). بیشتر متخصصان علوم تربیتی تحلیل محتوا را تکنیکی برای طراحی آموزشی می دانند (نوروزی و رضوی، 1392). کاربرد قناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش، نوع جدیدی از یادگیری را مقدور ساخته است به نحوی که یادگیری در محیط های غیر از محیط کلاس درسامکان پذیر است (غلامحسینی، 2008). تحلیل محتواهای الکترونیکی بر مبنای اصول طراحی آموزشی، قابلیت پیش بینی اثربخشی آموزش را ایجاد می کند و گامی است برای انجام یک طراحی آموزشی اثربخش. این پژوهش یک مطالعه مروری است که با استفاده از منابع متعدد در زمینه محتوای الکترونیکی و اصول طراحی است به نظر می رسد نیاز به تحقیقات کمی و کیفی برای استخراج مقوله ها ی تحلیل از اصول طراحی محتوای الکترونیکی جهت تحلیل و عملی ساختن این روش وجود دارد.

Keywords:

تحلیل محتوا , طراحی آموزشی , محتوا , محتوای الکترونیکی , مقوله های تحلیل