معصومه افشار - عضو هییت علمی دانشگاه فرهنگیان (پردیس شهید باهنر همدان)
شیما ملکی - دانشجوی رشته ی علوم تربیتی گرایش استثنایی (دانشگاه فرهنگیان شهید باهنر همدان)
خدیجه چنانی - دانشجوی رشته ی علوم تربیتی گرایش استثنایی (دانشگاه فرهنگیان شهید باهنر همدان)

آموزش و پرورش سایه ای یکی از انواع آموزش دانش آموزان می باشد که تعبیری از تدریس خصوصی تکمیلی است که در ساعات بعد از مدرسه و تعطیلات صورت می گیرد. این نظام در سراسر جهان گسترده شده و یک تغییر و تحول در آموزش محسوب می شود. محققین برای رسیدن به تعریفی جامع از نظام آموزش سایه ای بر اساس دیدگاه و پزوهش های دیگر محققان در کشورهایی که این نظام مکان خاصی در آموزش و پرورش رسمی پیدا کرده است، تلاش کرده اند. نوع تحقیق بنیادی با روش توصیفی است. پس از بیان مسیله، تعریف آموزش و پرورش سایه ای و در ادامه ی آن مباحثی چون ویژگی های تدریس خصوصی، تاثیرات آموزشی، اجتماعی و اقتصادی تدریس خصوصی و تحول و گسترش آن در چندین کشور بیان شده است. یافته های تحقیق آشکار ساختند که نظام آموزش سایه ای اگرچه باعث بهبود در وضعیت تحصیلی دانش آموزان و گسترش دامنه ی علمی آنان می شود، ولی از طرف دیگر بر جریان تدریس رسمی، کیفیت حضور دانش آموزان در کلاس و.... تاثیر منفی دارد. همین امر موجب شده که پژوهش و تحقیقات بیشتری در این باره در حال صورت گرفتن باشد تا این پدیده جایگاه خاصی در نظام آموزش و پرورش پیدا کند.

آموزش و پرورش سایه ای، تدریس خصوصی تکمیلی، آموزش کمکی، تدریس رسمی، دانش آموز، معلم