سیدبهاره عظیمی - پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار، تهران، ایران
جلیل بادام فیروز - پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار، تهران، ایران
شهاب الدین منتظمی - پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار، تهران، ایران

حلال ها بخش مهمی از عملکرد زیست محیطی فرآیندها در صنایع شیمیایی را شامل می شوند همچنین در مسایل مربوط به هزینه، ایمنی و بهداشت نیز حایز اهمیت اند. به منظور کاهش آلایندگی در محیط زیست، کاهش ضایعات حاصل از واکنش های شیمیایی، حلال های سمی، خطرناک و اشتعال پذیر، ایده حلال سبز با به حداقل رساندن اثرات زیست محیطی ناشی از استفاده از حلال و جایگزینی برای حلال های آلی در تولید مواد شیمیایی مد نظر قرار می گیرد. در اینجا این سوال مطرح می شود که سبز بودن حلال چگونه اندازه گیری می شود استفاده از حلال های سمی و آتشگیر از مهم ترین مسایل مخاطره آمیز در صنایع شیمیایی است. در ضمن ، ورود این حلال ها به محیط زیست باعث ایجاد آلاینده های مضر می شود و طبیعتا هزینه های هنگفتی صرف کنترل آنها خواهد شد. به طور کلی مشکلات ناشی از جداسازی حلال ها از محصولات ، بازیافت کامل این حلال ها و مخاطرات زیست محیطی از جمله عواملی هستند که توجه محققان را به سمت استفاده از حلالهای سبز معطوف می کند. با توجه به اهمیت موضوع و همگام با فناوری های روز دنیا ، محققان موفق به ساخت حلالهای سبز مایعات یونی و.. شدند. چهارچوب جامعی برای ارزیابی زیست محیطی اثرات حلال در تولید مواد شیمیایی، وجود دارد که مسایل مربوط به سلامتی و ایمنی را نیز پوشش می دهد. چهار چوب ارایه شده تنها برای 26 حلال آلی می باشند. نتایج نشان می دهد که الکل های ساده متانول، اتانول ویا آلکان ها (هپتان و هگزان) سازگار با محیط زیست هستند، در حالی که استفاده از دی اکسان، استونیتریل، اسیدهای آلی، فرمالدیید و تتراهیدروفوران هاتوصیه نمی شود از دیدگاه زیست محیطی، علاوه بر این یک مطالعه موردی برای ارزیابی های مختلف آب- الکل و یا الکل خالص برای سلفولیز پارا متوکسی بنزوییل کلراید ارایه شده است. نتایج حاصله از این مشاهده نشان می دهد مخلوط متانول- آب و یا اتانول- آب نسبت به الکل خالص سازگار با محیط زیست می باشند. این کاربرد نشان می دهد چهارچوب ارایه شده یک ابزار مفید برای انتخاب حلال سبز و یا سازگار با محیط زیست می باشد

شیمی سبز/ حلال سبز/ محیط زیست