بررسی نوسان قیمت در پدیده اثر شلاقی در زنجیره تامین

پدیده یا اثر شلاقی یکی از اصلی‌ترین مواردی است که باعث کاهش کارایی در زنجیره‌های تامین می‌شود این پدیده زمانی رخ می‌دهد که تغییرات تقاضا، در طول زنجیرۀ تأمین با نوسانات زیادی روبرو شود. تاکنون در مدلهای کلاسیک اقتصاد، تقاضا صرفا تابعی از قیمت در نظر گرفته شده است. لیکن مشاهدات واقعی، حاکی از آن است که، علاوه بر فاکتور قیمت، سرعت تغییرات آن نیز، در شکل‌گیری الگوی تقاضا موثر است. انگیزه این تحقیق، بالا رفتن قیمت برنج در اواخر سال 1386 و سال 1387 و مشاهده این مطلب بود که نه تنها با بالا رفتن قیمت، تقاضا کاهش نیافت بلکه افزایش نیز یافت. در این مقاله مدلی ریاضی، به منظور در نظر گرفتن تاثیر سرعت تغییرات قیمت در پدیده اثر شلاقی (در زنجیره تامین)، با استفاده از ضریب لیاپانوف، ارائه شده و طی آن با استفاده از ضریب لیاپانوف، شرایطی که اثر شلاقی تحت‌تاثیر سرعت نوسانات قیمت بوجود می‌آید مورد ارزیابی قرار گرفته است. تحلیل ریاضی در خصوص اثر نوسانات قیمت مابین اجزا مختلف زنجیره در پدیده ضربه شلاقی ارائه شده است و تلاش گردیده تا این تاثیر از طریق مدلها و روابط ریاضی بررسی گردد تا بدین طریق راهکارهای مناسب جهت مقابله با این پدیده از طریق بازی با قیمتها در مراحل مختلف زنجیره تعیین گردند.

Keywords:

اثر شلاقی , نوسانات قیمت , ضریب لیاپانوف