مریم سلطانی کوهانستانی - استادیار گروه فلسفه دانشگاه محقق اردبیلی

امروزه پرداختن به موضوع تربیت اخلاقی و دینی کودکان به جهت اهمیت اساسی آن در رشد فکری و سلامت جامعه، مورد توجه است؛ توجهی که وامدار تلاش فکری متفکران گذشته نیز است . بدیهی است یک مکتب تربیتی، هنگامی جامع و کامل است که هم از نظر مبانی دینی و هم در راستای راهبردهای اخلاقی، سعادت آدمی را فراهم سازد. از جمله نظام های فلسفیای که میتوان در آن شاهد چنین ویژگیهایی بود، نظام های فلسفی ابنسینا و ملاصدرا است؛ زیرا قرارگرفتن انسان به عنوان ابژهی هرگونه مکتب تربیتی، امری بدیهی است و هدف نظامهای فلسفی ابنسینا و ملاصدرا و به طور کلی همهی حکمای الهی، ارایهی دستورالعملهای نظری و عملی جامع و کاملی پیرامون تمام شیونات زندگی آدمی است که هیچیک از مراحل زندگی فردی و اجتماعی شخص را به نفع مرحلهای دیگر فرونکاسته و به تمامی آنها پرداخته است. از سوی دیگر، نظامهای تعلیم و تربیتی ابن سینا و ملاصدرا، درپی اهدافی فراتر از دستاوردهای مادی است و آن توجه به امور دینی و اخلاقی است. این پژوهش به روش تحلیلی - توصیفی انجام شده و یافته های آن حاکی از آن است که برنامه تربیتی ابنسینا و ملاصدرا با تاکید بر محتوای اخلاقی و دینی برنامههای آموزشی و نیز ضرورت وجود خصایص برجستهای چون اخلاقمداری و دین مداری برای معلم، منجر به تربیت اخلاقی و دینی کودک به طور همزمان میشود. بر این اساس، مقوم اصلی برنامه تربیتی ابنسینا و ملاصدرا، تبدیل متربیان به اخلاقیون دینی است. آنها با تاکید بر ایجاد و افزایش مهارتهای اخلاقی و دینی در کودکان و نوجوانان در پی تربیت افرادی با قدرت تحلیل معقول، متدین و با اخلاق هستند و برنامه تربیتی آنها در جهت تحقق سه مفهوم اساسی است: خودشناسی که منجر به خودکاوی میگردد، خداشناسی که حساسیت معقول نسبت به امور اخلاقی و دینی را به همراه دارد و خلاقیت که لازمهی صعود آدمی به مقام خلیفهاللهی است.

تربیت، تربیت اخلاقی، تربیت دینی، ابن سینا، ملاصدرا