محمد ضرغامی - امور مهندسی و تحقیقات مواد شرکت ساپکو
سیداسماعیل موسوی - امور قطعات موتوری سایکو
وحید مقدم نیا - بخش متالورژی آزمایشگاه ساپکو

استکان تایپت قطعه ای است که حرکت بادامک میل سوپاپ را به میله تایپت انتقال می دهد. اغلب برای ساخت این قطعه از چدنهای تبریدی استفاده نموده که در اثر سرعت بالای سرمایش مبردهای فلزی بکار رفته در قالب، سطح استکانی چدن سفید و نواحی پایین تر چدن خاکستری می گردد.در تولید قطعات چدن تبریدی، کنترل عمق منطقه تبریدی عامل تعیین کننده خواص متالورژیکی قطعاتی نظیر میل بادامک، غلطک های نورد و استکان تایپت می باشد. برای دستیابی به خواص متالورژیکی لازم کنترل عمق منطقه تبریدی و ساختار میکروسکوپی بر مبنای استفاده از مبرد در داخل قالب صورت می گیرد . تا با افزایش سرعت انجماد موضعی در بخش های نزدیک مبرد، ساختار چدن سفید مورد نظر یا به عبارت دیگر ساختار لدبوریت به دست آید. با توجه به آنکه عمق منطقه سفید شده تاثیر بسزایی بر کارکرد قطعه بویژه مقاومت به سایش قطعه دارد، لذا عامل اصلی کنترل کننده آن یعنی ضخامت و ابعاد مبرد از اهمیت بالایی برخوردار است. در تشکیل ساختار لدبوریت علاوه بر تاثیر مبردها ،با توجه به آنالیز و حضور عناصری نظیر کروم و مولیبدن میزان کاربیدها، ضخامت لایه سخت شده ودر نتیجه سختی فاز لدبوریت افزایش می یابد. در این نوع قطعات اگر سختی بالا (حدود 60 راکول سی) نیاز باشد. عملیات حرارتی کوینچ و تمپر باید انجام شود. البته اگر دما و زمان آستنیته کنترل نشود، می تواند باعث تجزیه کاربیدها شده و میزان کاربید بعد از عملیات حرارتی کاهش یابد. از آنجایی که تاثیر ضخامت مبردها بر سختی و ضخامت لایه سخت شده و همچنین تاثیر زمان عملیات حرارتی بر کاهش میزان کاربیدها بیشتر از بقیه پارامترها می باشد. در این پژوهش این دو پارامتر مهم مورد بررسی قرار گرفته و شرایط بهینه برای افزایش مقاومت به سایش این قطعه مشخص شدند.

استکان تایپت، ریخته گری تبریدی، سایش، لدبوریت، کاربید