محسن احدنژاد - دانشیار گروه جغرافیا دانشگاه زنجان
مینا جعفری - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه زنجان

بافت مرکزی شهرها، به عنوان هسته اولیه شهری از اهمیت فراوانی برخوردار است. در سالهای اخیر با توجه به رشد شتابان شهرنشینی و مشکلات عدیده این بافتها از قبیل (ترافیک، آلودگی هوا، املاک مخروبه، زمینهای رها شده و ...) از یک طرف و وجود زیرساختها و امکانات موجود در آنها از طرف دیگر، سبب شده تا در این محدوده از شهرها، برنامه توسعه درونزا اجرا شود. این امر بر کیفیت زندگی ساکنان این مناطق تاثیراتی را بر جای گذاشته است. در تحقیق حاضر به بررسی و تحلیل نقش توسعه درونزای بافت مرکزی شهرها در ارتقای شاخص های کیفیت زندگی پرداخته شده است. نوع تحقیق کاربردی، روش مورد استفاده توصیفی- تحلیلی و برای گردآوری داده ها از روشهای اسنادی و میدانی بهره گرفته شده است. و جامعه آماری تحقیق خانوارهای ساکن در بافت مرکزی شهر زنجان میباشد، که در بافت مرکزی از بین 4529 خانوار ساکن 301 خانوار با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و آماراستنباطی (آزمون ویلکاکسون) و مدل پرومتی استفاده شد. نتایج حاصل از آزمون ویلکاکسون، بیانگر مطلوبیت کیفیت زندگی در دوره بعد از توسعه درونزا نسبت به دوره قبل از آن میباشد. بطوریکه آماره z؛ 14/61- محاسبه شد. این امر باتوجه به سطح معنارداری 99 درصد تایید می شود. نتایج حاصل از رتبه بندی پرومتی نیز نشان داد که در دوره قبل از توسعه درونزا محله 6 با مقدار φ کل 0/088 بهترین رتبه (1) و محله های 4 و 5 به ترتیب با مقدار φ کل 0/012- و 0/002 پایین ترین رتبه (6) را داشته اند. بعد از توسعه درونزا نیز محله 6 با مقدار φ کل 0/073 بهترین رتبه (1) و محله 4 یا مقدار φ کل 0/013- پایین ترین رتبه (6) را در بین محلات بافت مرکزی کسب کرده است.

کیفیت زندگی، بافت مرکزی، توسعه درونزا، شهر زنجان