سیدحسین میرموسوی - دانشیار جغرافیای طبیعی دانشگاه زنجان
حسن شادمان - دانشجوی دکترای اقلیم شناسی دانشگاه زنجان
عنایت اسدالهی - دانش آموخته کارشناسی ارشد اقلیم شناسی سینوپتیکی دانشگاه زنجان

در این پژوهش جهت شناسایی دور ههای تر فرین با استفاده از زنجیره مارکوف در استان زنجان از داده های بارش روزانه دهایستگاه سینوپتیک و باران سنجی استان طی دوره آماری ( 1996-2015 ) استفاده شده است. نتایج نشان داد که در طی دوره آماری 20 ساله هیچ گونه دوره تر فرین رخ نداده است درنتیجه برای استخراج دوره های تر فرین 70 درصد از ایستگاه ها مبنایکار قرار گرفت و نتایج نشان داد که فقط یک دوره تر فرین با توالی 9 روزه رخ داده است درنتیجه همین توالی که یک الگویپاییزه میباشد به عنوان دوره تر فرین انتخاب و موردبررسی همدید قرار گرفت. جهت شناسایی الگوهای همدید موثر بر رخ دادتوالی تر فرین از داده فشار تراز دریا، ارتفاع ژیوپتانسیل، مولفه مداری، نصف النهار باد، تاوایی، آب قابل بارش برای تمامیسطوح جو و وزش رطوبتی استفاده شده است، داد ه های مذکور از پایگاه داده های NCEP/NCAR استخراج گردیده است. تحلیل نقشه های همدید نشان داد که در تراز دریا منطقه موردمطالعه تحت تاثیر زبانه ای 1022 هکتوپاسکال پرفشار سیبریمی باشد. در تراز 500 و 700 هکتوپاسکال ناوه عمیقی با جهت شمالی- جنوبی بر روی دریای سیاه قرارگرفته و تا نواحیمرکز دریای سرخ ادامه پیداکرده در این ترازها منطقه موردمطالعه جلوی محور فرود قرارگرفته است. وزش رطوبتی در تراز700 و 850 هکتوپاسکال به خوبی نقش دریای سیاه، دریای مدیترانه، خلیج فارس، دریای سرخ، دریای خزر، دریای عرب واقیانوس هند را در تامین رطوبت منطقه نشان میدهد.

زنجیره مارکوف، الگوهای همدید، دور ه های تر فرین، زنجان