مسعود جلالی - استادیار آب وهواشناسی دانشگاه زنجان
سیدمهدی دوستکامیان - دانشجوی دکتری آب وهواشناسی
امین شیری کریم وندی - دانشجوی کارشناسی ارشد آب وهواشناسی

عنصر بارش از مهمترین عواملی است که به طور مستقیم در چرخه ی هیدرولوژی دخالت دارد. این عنصر به دلیل تغییرات مکانی بسیارزیاد آن همواره تحت تاثیر عوامل بیرونی و درونی از نوسانات بالای برخوردار بوده است. چنانچه این نوسانات در طی بازه بلند مدت رخدهد منجر به ایجاد روند در سری زمانی بارش می شود. این در حالی می باشد که به سمت دوره های اخیر با توجه به شدت گرفتنافزایش گرمایش جهانی و همچنین تغییر اقلیم بروز و رخداد نوسانات در متغیرهای اقلیمی چشمگیرتر خواهد بود. از این رو در اینپژوهش به بررسی تغییرات زمانی – مکانی بارشهای زمستانه ایران پرداخته شد. داده های مورد استفاده در این مطالعه در سه بخشتهیه شده است. بخش اول با استفاده از 1434 ایستگاه در دانشگاه اصفهان از پایگاه داده ای اسفزاری استخراج شده است. بخش دوم وسوم پایگاه داده ای مورد استفاده به ترتیب به کمک 563 و 340 ایستگاه تهیه شده است. بعد از تشکیل پایگاه داده ای روزهای بارشفراگیر زمستانه ایران (روزی با بارش یک میلیمتر و بالاتر، حداقل دو روز توالی و 50 درصد پوشش داشته باشد) استخراج گردیده استسپس به کمک روش کندال اصلاح شده توزیع مکانی روند بارش زمستانه ایران برآورد شده است. نتایج نشان دادکه بیشترین میانگینبارش زمستانه منطبق بر دامنههای غربی زاگرس، ارتفاعات کرمان و سپس مناطق شمالی کشور و سواحل جنوبی دریای خزر بودهاست. همچنین اندازه ضریب تغییرات در طول دوره مورد مطالعه در همه ماه ها نشان دهنده بیشینه تغییرات مکانی در بخش هایجنوب و جنوبشرق کشور بوده است. نتایج حاصل از تحلیل روند نشان داد که به طورکلی بارش های فراگیر زمستانه کشور از روندکاهشی برخوردار بوده و این روند در پهنه ای بین 60 تا 80 درصد از مساحت کشور گسترش یافته است بیشتر این تغییرات معنادارنبوده اند.

من کندال اصلاح شده، روند، بارش، تغییر اقلیم، فصل زمستان