عقیل مددی - دانشیار ژیومورفولوژی- دانشگاه محقق اردبیلی
ابراهیم بهشتی جاوید - دانشجوی دکتری دانشگاه محقق اردبیلی
نازفر آقازاده - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه محقق اردبیلی

در سالهای اخیر با افزایش خسارات ناشی از وقوع زمین لغزش، بشر در صدد کاهش زیان های آن برآمده است. بنابراین، با شناساییمناطق مستعد زمینلغزش و رتبهبندی آنها میتوان تا حدودی از خطرات ناشی از رخداد این پدیده جلوگیری نمود. هدف این پژوهششناسایی عوامل موثر در وقوع زمین لغزش حوضه کندیرق چای و پهنه بندی این حوضه به لحاظ خطر رخداد زمین لغزش با استفاده ازروشهای فرایند تحلیل شبکه و قضیه بیز می باشد. در این راستا با توجه به مرفوکتری حوضه و نیز نتایج پژوهش های گذشته، 10 عاملموثر در رخداد زمین لغز شهای حوضه آبریز کندیرق چای شامل لیتولوژی، کاربری اراضی، بارش، شیب، جهت شیب، فاصله از جاده، فاصله از گسل و فاصله از آبراهه، شاخص قدرت آبراهه (SPI) و شاخص حمل رسوب (STI)، شناسایی و مورد استفاده قرار گرفتند. در ادامه جهت امتیازدهی به عوامل و معیارها و طبقه بندی ها از دو روش فرایند تحلیل شبکه ای ANP و ضیه بیز استفاده شده است. بدین صورت که برای مقایسه و رتبه بندی پارامترها از فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) و برای تعیین وزن کلاس های هر پارامتر از مدل قضیه بیز استفاده شده است. نقشه نهایی به دست آمده به 4 کلاس لغزشی تقسیم گردید. نتایج نشان میدهد که پهنه های با خطر کم و پهنه با خطر زیاد دارای کمترین مساحت در سطح حوضه کندیرق چای هستد. از طرف دیگر پهنه های با خطر متوسط و زیاد بیشترین مساحت حوضه را به خود اختصاص داده اند. تطبیق سطوح لغزش یافته و پهنه های مواجه با خطر نشان میدهد که مناطقی که در رده خطر خیلی زیاد و متوسط قرار دارند دارای بیشترین مساحت از سطوح لغزشی هستند. به طوریکه پهنه با خیلی خطر زیاد 35 درصد( 79 کیلومتر مربع) و پهنه با خطر زیاد 32/6 درصد ( 72 کیلومترمربع) از زمین لغزش ها را به خود اختصاص داده اند. به عبارت دیگر بیش از 77 درصد زمین لغزشها با پهنه های خطر خیلی زیاد و متوسط مطابقت دارند. همچنین عوامل سنگ شناسی، شیب و فاصله از آبراهه بیشترین تاثیر را در وقوع زمین لغزش داشته اند. بنابراین میتوان گفت که دقت و صحت نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش با استفاده از فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) و قضیه بیز در حوضه کندیرق چای قابل قبول است.

زمین لغزش، ANP، قضیه بیز، کندیرق چای، پهنه بندی