نقش بازار در توسعه شهرهای اسلامی- ایرانی

شهر مجموعه ای از عوامل طبیعی، اجتماعی و محیط های ساخته شده توسط انسان است که در آن جمعیت ساکن متمرکز شده اند و یکی از اقسام نحوه زندگی بشر بر سطح زمین و به عنوان استقرار ثابت بشر در محیط زیست است. با نگاهی گذرا به سیمای شهرهای اسلامی و بافت کالبدی شهرهای ایران بسیاری از عناصر و اجزای شهری و بخصوص بازارها و مراکز داد و ستدها نقش عمده ای در عملکرد و حیات زندگی شهری ایفا نموده که مورد توجه می باشد. این مقاله یک پژوهش کاربردی است. روش مطالعه بصورت توصیفی- تحلیلی است که گردآوری اطلاعات مورد نیاز به شیوه اسنادی انجام شده است. نتیجه بدست آمده از تحقیق بیانگر این واقعیت است که بازارها براساس نیاز به وجود آمدند و مردم در مناطقی هر چند موقت گرد هم می آمدند به تعاملات اجتماعی و اقتصادی می پرداختند. رفته رفته این نیازها باعث ایجاد فضاهایی ثابت گردید که در گذر زمان تکامل پیدا کرد و به صورت مجزایی از فضاهای دیگر قرار گرفت. هنگامی که شخصی یا افرادی که مورد توجه و علاقه مردم بودند به شهری وارد می شدند ورود آن ها غالبا از سمت دروازه بازار بود. لذا می توان بازار را شاهراه اصلی شهرها در گذشته دانسته و بیشترین تاثیر آن دوران را در شکل گیری شهرها داشته است. بازار در شهرهای اسلامی شریان اتصال دهنده دروازه های شهر به مرکز می باشد و در طول تاریخ و حتی امروزه عملکردهای مهم شهری همچون مساجد، مدارس، حمام ها و غیره را در پیرامون خود شکل داده است. در نتیجه می توان بیان داشت که بازار تبدیل به یکی از ارکان مهم مثلث ارگ، مسجد، بازار در شهرهای اسلامی گشته و می توان بیان داشت که بازار در توسعه شهرهای اسلامی نقش تعیین کننده و اثربخشی داشته است.

Keywords:

بازار , شهر , شهرهای اسلامی- ایرانی , توسعه شهری