فرزانه قره خانی - دانشجوی کارشناس ارشد، موسسه غیرانتفاعی حافظ، شیراز
هیوا رحمانی - دانشجوی دکترای معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران مرکز

حس مکان ارتباط انسان و مکان است و تعلق خاطر انسان به مکان است، که این حس را مثبت یا منفی می سازد و باعث دادن شخصیت یا هویت به مکان می شود. بیماری ام.اس. (مولتیپل اسکلروزیس ) یک بیماری دستگاه عصبی مرکزی بوده که منجر به اختلال در سیستم ایمنی خودکار بدن می گردد و ناتوانی در اندام ها را موجب می شود. در واقع یک بیماری لاعلاج، مزمن، ناتوان کننده اما غیر کشنده و قابل پیشگیری است. با توجه به ناتوانی این بیماران، اساسا انسان در محیط به دنبال یافتن پاسخ برای نیازهای خود است و در صورت تامین آن، احساس عاطفی مثبت، تعلق خاطر بین فرد و مکان بوجود خواهد آمد. همچنین با توجه به مطالعات انجام شده دو عامل اصلی و اساسی که موجب ام.اس. می گردد کمبود ویتامین D ( نور آفتاب ) و استرس است. در مرکز بیماران ام.اس. برای بوجود اوردن حس مکان در قالب طراحی محیطی و ارتقای کیقیت زندگی آنها و همچنین پیشگیری و کنترل ان با تنظیم شرایط محیطی (برخورداری از نور تمیز افتاب) و کلاس های موثر برای رهایی از تنش و استرس، امید به زندگی، تعاملات اجتماعی، حمایت عاطفی که به هدفمند سازی و سالم سازی اوقات فراغت آنها و همچنین جذب این بیماران منجر می گردد پرداخته می شود. این پژوهش براساس مطالعات کتابخانه ای و تحلیل اطلاعاتی و ارایه پرسشنامه برای شناخت نیاز بیماران و رفع آن در چنین محیطی جع آوری گردید و با نرم افزار spss تحلیل شد و با ارایه ی بحث روانشناسی و روان درمانی تاثیرات مثبت در جهت پیش برد سریع تر اهداف درمانی و ایجاد محیطی مطلوب جهت گذراندن دوران نقاهت این بیماران را توصیه می کند. در نتیجه ایجاد حس مکان و دلبستگی و طراحی محیط بر این اساس، بر آسیب روحی و روانی، استرس و افسردگی این بیماران تاثیرگذار است و می توان محیطی مطلوب و فضای دلنشین و شاد مناسب آنها برای رهایی از استرس و اضطراب طراحی کرد. که ایجاد چنین فضایی با استقبال آنها و موفقیت در امر پیشگیری، کاهش رشد این بیماری روبرو می شود.

حس مکان، طراحی محیط، بیماران مولتیپل اسکلروزیس، حس تعلق، کیفیت زندگی