درسا حسنی پویا - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری گرایش معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد پردیس، ایران
حدیثه کامران کسمایی - عضو هییت علمی تمام وقت گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد پردیس، ایران

فرم طراحی خانه های بومی در اقلیم گرم و خشک، با پیروی از الگوی درون گرا می باشد. معماران سنتی از راهکارها و عناصر معماری متعددی برای ایجاد آسایش حرارتی بهره برده اند؛ از جمله این عناصر اقلیمی حیاط مرکزی می باشد. حیاط مرکزی به عنوان یک عنصر معماری، نمونه ای موفق از سازماندهی فضایی محسوب می شود که در اقلیم گرم و خشک به کار گرفته شده است. امروزه توجه به مسیله اقلیم به دست فراموشی سپرده شده است و معماری هم ساز با اقلیم وجود ندارد، بنابراین بازنگری این عنصر امری ضروری است و در نهایت در غالب دستور العملی کار آمد برای استفاده ارایه می گردد. در این پژوهش سعی بر آن است تا با بررسی نمونه های موجود و نیز مطالعات کتابخانه ای و سایت های اینترنتی مرتبط، با استفاده از روش تحقیق توصیفی _ تحلیلی، اصول و راهکارهای به کار گرفته شده در ساختمان های سنتی و عناصر معماری کار آمد از جمله حیاط مرکزی شناخته شود. در این پژوهش به شناخت مشخصه های تاثیر گذار الگوهای پایداری در خانه های سنتی پرداخته شده است. نتایج حاصل نشان می دهد که تفکرات و هویت های حاکم بر طراحی خانه ها با بستر طبیعی و شرایط اقلیمی همسو می باشند. هم چنین با توجه به زیست بوم و محیط و زمینه خود طراحی و ساخته شده اند. حیاط مرکزی به عنوان عنصر معماری راهکاری است بر پایه انرژی تجدید پذیر خورشید و هم چنین استفاده از حیاط مرکزی شرایط مطلوب نور، تهویه و دما را فراهم می سازد.

حیاط مرکزی، اقلیم گرم و خشک، معماری بومی، معماری پایدار