واکاوی جایگاه معماری و فضاهای باز شهری در مدیریت بحران

رشد جمعیت و نفوس و مهاجرت لجام گسیخته به شهرها و کلان شهرها موجب تقاضای روز افزون مسکن، باعث گسترش کالبدی و افزایش تراکم شهرها گردیده؛ و بمنظور رفع نیاز و تامین مسکن و کنترل قیمت و عرضه و تقاضا، در مقاطع مختلف زمانی موجب تغییر کاربری ارضی کشاورزی و باغات پیرامونی و حاشیه شهرها گردیده است. همزمان با توسعه بی رویه حاشیه شهرها، بتدریج بر قدمت و عمر بافت فرسوده و هسته مرکزی شهرها افزوده گردید؛ و لزوم احیاء و نوسازی و بازسازی بافت مرکزی مورد توجه همگان واقع گردید. در ادامه با گسترش دامنه دار جمعیت، و صیانت از منابع طبیعی و کشاورزی پیرامونی شهرها بعنوان ریه تنفسی شهری و ممانعت از تغییر کاربری، تراکم و فشردگی جمعیت در مناطق را باعث گردید. عدم تطابق و هماهنگی فضاها و محیط شهری با نیازهای استاندارد و واقعی ، موجب تراکم بافت های شهری و فشردگی جمعیت و ترافیک و کاهش سطح خدمات رسانی مناطق باعث شده، که فضاهای باز از جمله آن موارد می باشد. جمعیت شهرها و انسان بعنوان یکی از عوامل پدید آورنده بحران از یک سو، و از سوی دیگران افزایش بلایای طبیعی و و غریب الوقع بودن آنها، همواره مناطق مسکونی را با تهدیدات جدی مواجه کرده، که تدابیر بموقع از بروز فجایای انسانی جلوگیری خواهد نمود. فضاهای باز در محیط های مسکونی و عمومی و شهری در برخی از بحران ها، مخاطرات را به حداقل رسانده و استفاده های چند عملکردی برای آنها قابل تصور می باشد. معماران و طراحان شهری با رویکرد راهبردی و اجزاء و ویژگی های مدیریت بحران، و توجه به فضاهای بازو انطباق مراتب، بر عملکرد و میزان کارایی فضاها، محیط ها، الگوها افزوده خواهند کرد. تمهیدات و اجرای الگوهای طراحی چند عملکردی در محیط های بسته و خصوصا محیط های باز در نقش بسزایی در مدیریت بحران ایفاء خواهد خواهد نمود. فضای باز شهری علاوه بر کاهش آسیب در زمان وقوع حوادث، امکان دسترسی و تسهیل در تردد و امداد رسانی در مدیریت بحران را فراهم کرده، و بعنوان سایت اسکان موقت و دپو تجهیزات و آذوقه و مایحتاج قابل استفاده خواهد بود. آیا فضاهای باز شهری قابلیت و شرایط پیش گیرانه، آمادگی در مقابله یا مواجه با بحران ها را دارا میباشند آیا از فضاهای باز شهری میتوان بیشتر از انتظار معمول انتظار داشت، وکاربردها چند منظوره از فضای باز شهری در شرایط بحران وجود دارد ماهیت این پژوهش به گونه توصیفی - تحلیلی بوده، که با اطلاعات پایه در زمینه های موضوعی و بررسی و مطالعه و جستجوی اسنادی و کتابخانه ای دیجیتال و مرور و بهره مندی از نظرات و آراء و تحقیقات تخصصی پژوهشگران و محققان و صاحب نظران با رویکرد و توجه ویژه به مزیت ها فضای باز شهری در بحران و مدیریت بحران، سعی به پاسخگویی به سوالات مطرحه شده را دارد.

Keywords:

معماری , محیط شهری , فضای باز , مدیریت بحران , پدافند غیرعامل