محمد یادگاری - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری خراسان رضوی مشهد
پریسا روشنی - دکترای شهرسازی،عضو هییت علمی دانشگاه آزاد اسلامی خراسان شمالی، بجنورد

امروزه از پیاده مدار کردن مراکز کلانشهرها بعنوان فرآیندی احیا کننده و رونق بخش به این فضاها یاد می شود. اختصاص فضاهای مرکزی شهرها به پیاده علاوه بر درک بهتر کیفیت های شهری و سلامتی جامعه، بستر گسترش حمل و نقل عمومی را نیز فراهم می کند. شهر مشهد بعنوان دومین کلانشهر ایران با مشکلات زیادی در مرکز شهری خود مواجه است؛ که توجه به پیاده مداری می تواند به رفع قسمتی از این مشکلات نایل آید. از این رو این تحقیق سعی در طراحی محور سرشور بعنوان محور تجاری- فرهنگی با تاکید بر پیاده مداری را دارد. در این راستا ابتدا با بررسی کیفیت های یک فضای پیاده مدار مطلوب و دستیابی به شاخصه های آن، به بررسی کیفیت های مورد ترجیح مردم از یک فضای پیاده مدار که اولویت های تجاری و فرهنگی در آن لحاظ شده باشد پرداخته شده است؛ سپس با استفاده از مدل پایه رابطه کلی انسان و محیط اقدام به تعریف جدول مفهومی از ترجیح یک فضای پیاده مدار نموده و شاخص های استخراج شده از قسمت قبل را در دو دسته کیفیت های مفهومی و اکتشافی و چهار دسته عامل آن یعنی خوانایی، پیچیدگی، رازآمیزی و انسجام قرار داده است. ترجیح یک فضای شهری پیاده مدار در ارتباط با سطح بهینه از عوامل اکتشافی (رازآمیزی: تنوع در طول مسیر، تنوع فعالیت، سکانس بندی. پیچیدگی: تنوع کالبد و عملکرد، سرزندگی، امنیت) و عوامل مفهومی (خوانایی: عناصر شاخص کالبدی، وجود ریتم در فضای شهری و مبلمان، حضور مردم. انسجام: هماهنگی اجزا، مقیاس انسانی، ایمنی) قرار می گیرد. در انتها با بکارگیری عوامل بالا به ارایه پیشنهادات و تبیین اصول و ضوابط (راهنمای) طراحی پرداخته شده است. در این بررسی روش های کتابخانه ای و برداشت میدانی مورد استفاده قرار گرفته و اطلاعات با تکنیک Swot تحلیل شده است.

فضای شهری، پیاده مداری، پیاده راه، کیفیت های طراحی، ادراک