مجتبی جانی پور - استادیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه گیلان
معصومه لادمخی - دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه گیلان (نویسنده مسیول )

دکترین اقدامات مجرمانه مشترک به عنوان یک نمونه از مسیولیت کیفری در حقوق کیفری بین المللی مطرح است. این مفهوم به صورت صریح، نخستین بار توسط شعبه تجدیدنظر دادگاه کیفری بین المللی یوگسلاوی سابق و در سال 1999 در پرونده تادیچ مطرح شد. اما پیشاز این هم بارها توسط رویه قضایی بین المللی مورد تاکید قرار گرفته بود. از آن پس، این مفهوم به عنوان یکی از مهمترین و موثرترین روش های تعقیب توسط همین دادگاه و سایر دادگاه های موردی دیگر مورد استفاده قرار گرفت. مطابق با این مفهوم، اعضای تشکیل دهنده یک طرح مشترک، ممکن است علاوه بر مسیول شناخته شدن در برابر جرایم مورد توافق، در برابر همه جرایمی که به عنوان نتیجه طبیعی و قابل پیش بینی از طرح مورد توافق محسوب می شود، مسیولیت کیفری پیدا نمایند. اقدامات مجرمانه مشترک و خصوصا دسته سوم از این اقدامات که تحت عنوان اقدامات مجرمانه مشترک موسع مطرح است و مسیولیت را برای اعمال قابل پیش بینی خارج از طرح مشترک وضع میکند، به عنوان یکی از بحث برانگیزترین مفاهیم در حقوق کیفری بین اللملی مطرح است. در نوشتار حاضر به بررسی و تحلیل دقیق اقدامات مجرمانه مشترک - طبقه بندی سه گانه این مفهوم، عناصر مادی و معنوی هر طبقه با تاکیدی بر دسته سوم از این اقدامات و انتقادات وارده برآن می پردازیم.

اقدامات مجرمانه مشترک، اقدامات مجرمانه مشترک موسع، پرونده تادیچ، دادگاه کیفری بین المللی یوگسلاوی سابق، حقوق کیفری بین المللی