اکبر شهریاری - کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی

موضوع عفو یکی از مباحث مهم در قانون مجازات اسلامی به شمار می آید که مهمترین هدف محقق در این مقاله شناخت مبانی، آثار و شرایط عفو و روشن نمودن ابعاد حقوقی آن با بهره گیری از منابع اسلامی و دیدگاه های حقوقدانان است که پیامد آن، بازگرداندن ثبات، آرامش و امنیت به جامعه واصلاح مجرم می باشد. عفو به دو نوع عفو عمومی و خصوصی تقسیم شده است . عفو عمومی به موجب قانون اعطا می شود و از موجبات لغو تعقیب است و عفو خصوصی که فقط ناظر به مجازات و از موجبات لغو آن است، در جمهوری اسلامی ایران با پیشنهاد رییس قوه قضاییه و تایید مقام رهبریصورت می گیرد که با توجه به ماده 96 ق.م.ا. عفو محکومان پس از پیشنهاد رییس قوه قضاییه با مقام رهبری است. طبق ماده 97 ق.م.ا عفو عمومی تعقیب و دادرسی را موقوف می کند، اجرای مجازات موقوف و آثار محکومیت نیز زایل می شود . با توجه ب ه ماده 98 ق.م.ا، عفو خصوصی همه آثارمحکومیت را منتفی می کند؛ لیکن تاثیری در پرداخت دیه و جبران خسارت زیان دیده ندارد . در نتیجه عفو عمومی در هر مرحله ای از دادرسی های کیفری قابل اعمال است در مرحله کشف، تحقیقات مقدماتی، تعقیب، دادرسی و اجرای حکم، درحالی که عفو خصوصی مختص مرحله بعد از صدور حکم قطعی است و پیش از آن قابل اعمال نیست.

عفو عمومی، عفو خصوصی، جرم، قانون مجازات 1392