مونا سروری - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان
سیدمحمدرضا احتشامی - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان
محمد ربیعی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات برنج کشور
کاظم خاوازی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات آب و خاک

برای بررسی اثر سویه های Azotobacter chroococcum بر عملکرد، اجزای عملکرد و صفات کیفی کلزای زمستانه (Brassica napus L.)، آزمایشی به صورت طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار طی فصل زراعی 1388-89 در موسسه تحقیقات برنج رشت انجام شد. تیمارهای استفادهشده، انواع سویههای ازتوباکتر شامل کودهای شیمیایی و بدون تلقیح بذر (تیمار شاهد)، تلقیح بذر با سویههای 6، 9، 11، 12، 13، 14، 15، 16، 19، 21، 23، 25، 28، 35 و 38 ازتوباکتر بودند. نتایج نشان داد که ازتوباکتر بر تمامی صفات مورد بررسی اثر معنیداری داشت. سویه 14 ازتوباکتر بیشترین میزان فسفر، پتاسیم، منیزیم و عملکرد روغن را به خود اختصاص داد. سویه 12 با میانگین 3532/43 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد را سبب شد که از لحاظ آماری با سویههای 9 و 14 در یک سطح قرار گرفت. ازتوباکتر سویه 12 نیز بیشترین اجزای عملکرد دانه و میزان نیتروژن، کلسیم و درصد روغن را ایجاد کرد. تولید هورمونهای محرک رشد، تثبیت نیتروژن، قابل حلکردن مواد معدنی از جمله فسفر، تولید سیدروفور و انواع آنتیبیوتیک از مکانیسمهای اثر ازتوباکتر به شمار میروند که به نظر میرسد با استفاده از حداقل یکی از این مکانیسمها، باعث افزایش عملکرد گیاه شده است. بهطور کلی سویههای 9، 12 و 14 ازتوباکتر نسبت به سایر سویهها اثر مثبت بیشتری بر صفات مورد بررسی اعمال کردند. نتایج این آزمایش نشان داد که استفاده از ازتوباکتر کروکوکوم باعث افزایش عملکرد و صفات کیفی کلزا میشود و میتوان از آن بهعنوان مکمل کودهای شیمیایی استفاده کرد

ازتوباکتر، درصد روغن، عملکرد، عناصر غذایی، کلزا