علیرضا فصیحی زاده - استادیار گروه حقوق دانشگاه اصفهان، حقوق خصوصی
سیدحسین اسعدی - دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه تهران

در نظام حقوقی ایران، از اظهار اعسار، با عنوان دعوای اعسار یاد شده است. پس،انتظار منطقی آن است که این دعوا از اصول دادرسی و قواعد حقوقی پیروی نماید. به واقع نیز چنین است و عدم رعایت اصول و قواعد بنیادین، نقض رای را در پی دارد. با وجود این، با مداقه در قوانین و مقررات موجود، بر خلاف انتظار معلوم می شود که دررسیدگی به دعوای اعسار و نتیجتا حکم اعسار، بسیاری از اصول دادرسی و قواعد عام حقوقی رعایت نمی شود. بر این اساس، پرسش اصلی آن است که این اصول و قواعد کدام است و مبنای عدول از آنها چیست در این مقاله، پس از معرفی اجمالی دعوایاعسار و قانون حاکم بر آن، مصادیق این چشم پوشی های قانونگذار و جهت آن تبیین گردیده است. قانونگذار در این دعوا بر مبنای مصالحی معقول از اصولی چون عدم تمکن اشخاص، مالی بودن دعاوی، اعتبار امر قضاوت شده، صلاحیت دادگاه محل اقامت خوانده و نیز قواعدی مانند ضمان عاقله، نسبی بودن اثر احکام، تبعیت متوقف از نظام ورشکستگی صرفنظر نموده است

اعسار، دادرسی، قواعد حقوقی، حکم، دعوی