روح اله بحرانی - کارشناس ارشد مهندسی صنایع مشاور مرکز تحقیقات مهندسی فارس
محمدعلی سوخکیان - دکترای مدیریت مهندسی استادیار دانشگاه شیراز

پیاده سازی و اجرای سیستم های مدیریت کیفیت از گذشته های بسیار دور مدنظر جوامع بوده است. بخصوص تمدن های مختلف به واسطه پیشرفت های خود ناچار شده اند، به این موضوع توجه جدی داشته باشند تا در بازار رقابت باقی بمانند. د رابتدا سیستم کیفیت با کنترل کیفیت اپراتوری آغاز گردید و این سیستم با گذشت زمان ارتقاء یافت تا اینکه در حال حاضر سیستم های مدیریت کیفیت جامع، مدیریت استراتژی کیفیت در نظر گرفته می شود. اکثر شرکت ها و موسسات ایرانی با در نظرگرفتن الزام مشتری به پیاده سازی سیستم های ISO و دیگر استانداردهای بین المللی، موفق به اخذ گواهینامه استانداردهای بین المللی شده اند یا اینکه اخذ این گواهینامه را در برنامه کاری قرار داده اند. این استانداردهای بین المللی در بسیاری از سازمانها و شرکتهای معتبر دنیا از جمله جنرال موتورز، کرایسلر، تویوتا، سونی و ... اجرا شده است و بسیار موثر فرایندهای آنها را تحت کنترل قرار داده است. اما در ایران بدلایل بسیار زیادی این استانداردها چندان کارا نبوده و در بسیاری موارد مدیراین سازمان ها تنها بدلیل نیاز مشتریان و الزام آن از سوی آنها بالاجبار بدنبال پیاده سازی آنها رفته اند و عدم استفاده بهینه از این سیستم و اکتفا کردن به جنبه تبلیغاتی آن، مشکلی است که گریبان گیر تعداد زیادی از شرکت ها و موسسات شده و بعضا حجم مستندسازی و مدرک سازی در زمان ممیزی را افزایش داده است. در این مقاله علل چنین نگرشی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است و مقایسه ای بین این سیستم و سیستم های بهینه سازی صورت گرفته است و راهکارهای استفاده بهینه از سیستم های کیفی برای مدیران و مسئولین درگیر با سیستم ارائه می گردد.

سیستم کیفی، سیستم مدیریتی، نظام بهبود دهنده، سازمان ، کارایی