امیر خاکپور
ناصر مهردادی
روح الله نوری
مژده سروش

پایش کیفی رودخانه ها به عنوان اصلیترین منابع آب شیرین، عامل اصلی توسعه پایدار محیط زیست انسان میباشد. اهداف اصلی از تحقیق حاضر تعیین ایستگاههای بهینه پایش کیفی، طبقه بندی کیفی و برآورد ظرفیت خودپالایی و در نهایت بررسی کیفیت آب رودخانه گرگانرود در ارتباط با غلظت فلزات سنگین و کلروفیل a می باشد. برای این منظور ابتدا با توجه به عوامل تأثیرگذار بر انتخاب محل ایستگاههای پایش کیفی رودخانه، تعداد 23 ایستگاه پایش کیفی در طول رودخانه تعیین گردید. سپس به نمونه برداری 21 پارامتر فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی در این ایستگاهها اقدام شد. نتایج نمونه- برداریها در حالت کلی تأییدکننده غلظت بالای کلیفرم مدفوعی و پایینتر از حد استاندارد بودن غلظت نیترات در اکثر ایستگاههای پایش کیفی در فصول مختلف سال بود. همچنین کدورت و غلظت بالای کل مواد محلول و معلق در آب نیز از دیگر عوامل منفی تأثیرگذار بر کیفیت آب روخانه در اکثر ایستگاهها و فصول سال بودند. در مرحله بعد به منظور اطلاع بهتر و جامعتر از وضعیت کیفی رودخانه در بازههای مکانی و زمانی مختلف، با استفاده از مدل شاخص کیفی آب (WQI) ، وضعیت کیفی رودخانه مورد بررسی قرار گرفت که نتایج حاکی از وضعیت بهتر کیفی رودخانه در فصل بهار نسبت به دیگر فصول سال بود. همچنین برآورد ظرفیت خودپالایی رودخانه با استفاده از روش پیشنهادی بولتون 1954 نیز برای بازههای مختلف رودخانه و در سه فصل بهار، تابستان و زمستان انجام گردید. در نهایت نیز به تجزیه و تحلیل غلظت فلزات سنگین و کلروفیل a در ایستگاه های مختلف پرداخته شد که در حالت کلی نتایج بیانکننده کیفیت مناسب آب رودخانه در ارتباط با پارامترهای کیفی مذکور بود، هرچند که غلظتی بالاتر از حد مجاز استاندارد آب شرب ایران برای فلز سرب در بازههای مکانی مختلف رودخانه در فصل زمستان مشاهده شد.

گرگانرود، ایستگاه پایش، شاخص کیفی آب، خودپالایی